Những dấu hiệu đặc biệt như mùi hương của hoa, quả, lá, cây...cũng có thể được dùng để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cho các sản phẩm. Việc này không những tạo được ấn tượng mạnh với người tiêu dùng mà còn là một bước đột phá trong kỹ thuật lập pháp.
"Mùi" cũng có thể được sử dụng để đăng ký nhãn hiệu cho sản phẩm. Đây là một vấn đề khá thú vị trong cơ chế bảo hộ nhãn hiệu của một số quốc gia trên thế giới. Theo đó, khi "mùi" đạt được khả năng tự phân biệt thì sẽ được bảo hộ với danh nghĩa nhãn hiệu. Ví dụ như “Mùi thơm tươi mát của nước hoa Plumeria” dùng cho chỉ may và thêu ren đã chính thức được công nhận bảo hộ ở Mỹ từ năm 1990.
Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Bước sang thế kỷ XXI, chúng ta đang đứng trước thời cơ mới. Nhân loại đang từng bước đi vào sử dụng tri thức cho phát triển và đang hình thành nền kinh tế dựa vào tri thức, sử dụng nhanh và gần như trực tiếp các thành tựu của khoa học công nghệ vào phục vụ sản xuất đời sống.
Những dấu hiệu đặc biệt như mùi hương của hoa, quả, lá, cây...cũng có thể được dùng để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cho các sản phẩm. Việc này không những tạo được ấn tượng mạnh với người tiêu dùng mà còn là một bước đột phá trong kỹ thuật lập pháp. Hầu hết các quốc gia trên thế giới chỉ chấp nhận bảo hộ nhãn hiệu là các dấu hiệu nhìn thấy được hoặc thể hiện được bằng đồ họa hay biểu đồ. Còn riêng đối với nhãn hiệu mùi - một dấu hiệu không nhìn thấy được mà chỉ được cảm nhận chủ quan bởi người tiêu dùng. Liệu mùi vị có thể hoàn thành chức năng của nhãn hiệu là để nhận biết và phân biệt hàng hóa/dịch vụ của một doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác hay không?
Nhãn hiệu mùi còn được chính thức thừa nhận bảo hộ trong Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Tuy nhiên, Hiệp định chỉ yêu cầu các thành viên “nỗ lực bảo hộ” loại nhãn hiệu này. Bởi vì, việc bảo hộ nhãn hiệu mùi còn gặp nhiều vấn đề nhất định, không chỉ về thủ tục đăng ký, bảo hộ mà cả về luận cứ về việc mùi vị có thể hoàn thành chức năng của một nhãn hiệu hay không.
Sau đây, chúng tôi xin trình bày thực trạng bảo hộ nhãn hiệu mùi của một số nước trên thế giới để người đọc có thể hiểu sâu hơn về cơ chế bảo hộ đối với loại nhãn hiệu phi truyền thống đặc biệt này.
- Tại Hoa Kỳ:
Luật pháp Hoa Kỳ khá mở trong việc bảo hộ nhãn hiệu, kể cả bảo hộ nhãn hiệu mùi. Theo quy định “nhãn hiệu có thể là từ ngữ, tên gọi, biểu tượng, hình ảnh hoặc bất cứ sự kết hợp nào của chúng” được sử dụng trong thương mại để phân biệt hàng hóa/dịch vụ và để chỉ ra nguồn gốc cúa chúng, thì mùi thơm cũng dần dà được xem xét bảo hộ như một nhãn hiệu. Theo thời gian, quy định về việc một nhãn hiệu mùi muốn được đăng ký phải đi kèm với từ ngữ hay hình ảnh đã được bãi bỏ. Vì vậy, một dấu hiệu mùi hay âm thanh đều có thể được bảo hộ một cách độc lập. Tất nhiên trong đơn đăng ký phải có mô tả một cách cụ thể và chính xác dấu hiệu mùi xin đăng ký đó.
Năm 1990 Ban Giải quyết Khiếu nại nhãn hiệu (TTAB) thuộc Cục Patent và nhãn hiệu Hoa Kỳ (USPTO) đã ra quyết định chấp thuận khiếu nại của chủ đơn và đồng ý bảo hộ nhãn hiệu “mùi hương hoa đại” (Phumeria Blossoms) cho sản phẩm “chỉ may và chỉ thêu” (nhóm 23) dựa trên bằng chứng mùi đó đã đạt được khả năng phân biệt thông qua việc sử dụng trên thị trường. Bằng sự kiện đó USPTO chính thức chấp nhận Bảo hộ nhãn hiệu mùi tại Hoa Kỳ.
Theo quy định của Hoa Kỳ thì một mùi không mang tính tự nhiên hay tính chức năng, nghĩa là không phải là mùi tự nhiên của sản phẩm hay mùi do chức năng, công dụng hay chất lượng của sản phẩm tạo ra thì có thể chấp nhận đăng ký và được ghi nhận vào Đăng bạ phụ (Supplemental Register). Chỉ khi nào chủ nhãn hiệu chứng minh được nhãn hiệu đạt được khả năng phân biệt thông qua sử dụng thì nhãn hiệu mới được ghi nhận vào Đăng bạ chính (Principal Register). Đến những năm gần đây nhiều nhãn hiệu mùi đã được đăng ký vào Đăng bạ phụ, ví dụ: hai nhãn hiệu là “mùi oải hương” và “mùi vani” đã được đăng ký cho “các vật dụng văn phòng” (nhóm 16), “mùi quả nho” được chấp nhận đăng ký cho sản phẩm “dầu bôi trơn động cơ” (nhóm 04). Cho đến nay cũng chỉ mới một nhãn hiệu “mùi hoa đại” cho sản phẩm chỉ và chỉ thêu nêu trên là được ghi nhận vào Đăng bạ chính.
Có thể nói, Hoa Kỳ là nước đi tiên phong trong việc Bảo hộ nhãn hiệu mùi trên thế giới.
- Tại Úc (Australia):
Theo Luật nhãn hiệu của Úc, nhãn hiệu mùi có thể được chấp nhận bảo hộ, nghĩa là có thể phân biệt được hàng hóa/dịch vụ của các chủ thể khác nhau trong thương mại. Tuy cũng yêu cầu dấu hiệu xin đăng ký nhãn hiệu phải thể hiện dưới dạng hình họa hoặc biểu đồ, nhưng việc thể hiện này trong đơn đăng ký có thực hiện bằng cách mô tả chính xác mùi và phương thức sử dụng trên hàng hóa/dịch vụ. Tuy vậy, cho đến những năm gần đây cũng chỉ mới có một nhãn hiệu mùi được bảo hộ đó là nhãn hiệu “mùi cây khuynh diệp” (bạch đàn) được sử dụng cho sản phẩm “đế đặt bóng golf” (nhóm 28).
- Tại Cộng đồng châu Âu (EU):
Theo quy định của EU, một nhãn hiệu được đăng ký bảo hộ là nhãn hiệu cộng đồng (CTM) tại Cơ quan Nhãn hiệu và Kiểu dáng Châu Âu (OHIM) là một dấu hiệu bất kỳ, không giới hạn là từ ngữ hay hình ảnh kể cả dấu hiệu có thể được thể hiện bằng hình họa hay biểu đồ, có khả năng phân biệt hàng hóa/dịch vụ của các chủ thể khác nhau. Tuy nhiên yêu cầu dấu hiệu phải thể hiện được bằng hình họa hoặc biểu đồ là khó khăn lớn nhất cản trở một dấu hiệu mùi có thể được bảo hộ là nhãn hiệu cộng đồng. Ngay cả khi chủ nhãn hiệu nộp kèm đơn đăng ký cả mẫu chứa mùi, bản mô tả cũng như công thức mùi thì vẫn không được coi là nhãn hiệu đáp ứng điều kiện nêu trên. Vì vậy, cho đến những năm gần đây gần như không một nhãn hiệu cộng đồng nào được cấp cho nhãn hiệu mùi.
Hiện nay có một số nước khác có quy định hoặc cam kết về bảo hộ nhãn hiệu mùi, nhưng hầu như chưa có nhãn hiệu mùi nào được đăng ký bảo hộ trong thực tế ở các nước đó.
Luật gia Bùi Thị Phượng - Phòng Sở hữu trí tuệ của Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, tổng hợp.
Khuyến nghị:
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại, mà chỉ sử dụng vì mục đích nghiên cứu khoa học, hoặc phổ biến kiến thức pháp luật;
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi đây có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, E-mail: [email protected], [email protected].
Bình luận