Trường hợp người chết không để lại di chúc, di sản thừa kế được chia theo pháp luật, hàng thừa kế được xá định theo Điều 676 Bộ luật Dân sự năm 2005
Hỏi: Ông bà ngoại tôi có một mảnh đất ở có sổ đỏ đứng tên bà ngoại tôi,và bà có 3 người con gái và 1 người con trai út (cậu tôi). Ông Bà ngoại tôi mất năm 2011 và hiện tại cậu tôi đang ở và sinh sống trên mảnh đất của bà ngoại để lại. Vừa qua mẹ tôi và các bác đã yêu cầu cậu tôi phải phân chia tài sản bà đề lại cho mọi người (cậu phải trả mỗi người 200 triệu) nhưng cậu tôi không chịu và nói đây là đất của cậu, không ai có quyền đòi gì hết. Vậy tôi muốn hỏi luật sư là mẹ tôi và các bác có quyền lợi gì không? và việc khởi kiện đòi lại quyền lợi này như thế nào? (Đình Triều - Nam Định)
>>> Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Luật gia Nguyễn Thành Đạt - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:
Về chia di sản thừa kế do mẹ để lại:
Do mẹ bạn mất không để lại di chúc nên theo quy định tại điều 675 Bộ luật dân sự 2005 thì di chúc sẽ được chia theo pháp luật:
"1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây:
a) Không có di chúc;
b) Di chúc không hợp pháp...".
Khi đó, phần di sản thừa kế do mẹ bạn để lại sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất là các con (do cha bạn đã mất trước đó) và mỗi người sẽ được nhận 1 phần di sản bằng nhau theo quy định tại điều 676 bộ luật dân sự 2005:
"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".
Vì di chúc được chia theo pháp luật cho tất cả các con nên không ai có quyền tự ý định đoạt hay chiếm đoạt phần tài sản thuộc về người khác. Trong trường hợp này, việc người cậu tự ý nhận tất cả tài sản do mẹ bạn để lại mà không được sự đồng ý của nhưng người còn lại là hoàn toàn trái với quy định của pháp luật bởi vì việc chia di sản sau khi người để lại di sản thừa kế chết được thực hiện theo quy định tại điều 681 Bộ luật dân sự 2005:
"1. Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thoả thuận những việc sau đây:
a) Cử người quản lý di sản, người phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những người này, nếu người để lại di sản không chỉ định trong di chúc;
b) Cách thức phân chia di sản.
2. Mọi thoả thuận của những người thừa kế phải được lập thành văn bản".
Ngoài ra, việc bạn và những đồng thừa kế khác yêu cầu người cậu phải trả cho mỗi người 200 triệu tương ứng với phần di sản được nhận của họ phù hợp theo quy định tại khoản 2, điều 685 Bộ luật dân sự:
"2. Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thoả thuận về việc định giá hiện vật và thoả thuận về người nhận hiện vật; nếu không thoả thuận được thì hiện vật được bán để chia".
Về việc khai nhận di sản thừa kế:
Những đồng thừa kế theo pháp luật có thể cùng thỏa thuận về cách chia văn bản di sản thừa kế, văn bản khai nhận di sản thừa kế phải có sự đồng thuận của tất cả mọi người vàphải được công chứng theo quy định của pháp luật.
Trong trường hợp có tranh chấp xảy ra, do thời hiệu khởi kiện về chia di sản thừa kế vẫn còn (10 năm) nên bạn có thể làm đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân quận, huyện nơi có bất động sản là ngôi nhà do mẹ bạn để lại. Về thủ tục, hồ sơ khởi kiện chúng tôi đã có tư vấn cụ thể và bạn có thể tham khảo trong bài viết "quy định về khởi kiện phân chia di sản thừa kế".
Do mẹ bạn mất không để lại di chúc nên theo quy định tại điều 675 Bộ luật dân sự 2005 thì di chúc sẽ được chia theo pháp luật:
"1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây:
a) Không có di chúc;
b) Di chúc không hợp pháp...".
Khi đó, phần di sản thừa kế do mẹ bạn để lại sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất là các con (do cha bạn đã mất trước đó) và mỗi người sẽ được nhận 1 phần di sản bằng nhau theo quy định tại điều 676 bộ luật dân sự 2005:
"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".
Vì di chúc được chia theo pháp luật cho tất cả các con nên không ai có quyền tự ý định đoạt hay chiếm đoạt phần tài sản thuộc về người khác. Trong trường hợp này, việc người cậu tự ý nhận tất cả tài sản do mẹ bạn để lại mà không được sự đồng ý của nhưng người còn lại là hoàn toàn trái với quy định của pháp luật bởi vì việc chia di sản sau khi người để lại di sản thừa kế chết được thực hiện theo quy định tại điều 681 Bộ luật dân sự 2005:
"1. Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thoả thuận những việc sau đây:
a) Cử người quản lý di sản, người phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những người này, nếu người để lại di sản không chỉ định trong di chúc;
b) Cách thức phân chia di sản.
2. Mọi thoả thuận của những người thừa kế phải được lập thành văn bản".
Ngoài ra, việc bạn và những đồng thừa kế khác yêu cầu người cậu phải trả cho mỗi người 200 triệu tương ứng với phần di sản được nhận của họ phù hợp theo quy định tại khoản 2, điều 685 Bộ luật dân sự:
"2. Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thoả thuận về việc định giá hiện vật và thoả thuận về người nhận hiện vật; nếu không thoả thuận được thì hiện vật được bán để chia".
Về việc khai nhận di sản thừa kế:
Những đồng thừa kế theo pháp luật có thể cùng thỏa thuận về cách chia văn bản di sản thừa kế, văn bản khai nhận di sản thừa kế phải có sự đồng thuận của tất cả mọi người vàphải được công chứng theo quy định của pháp luật.
Trong trường hợp có tranh chấp xảy ra, do thời hiệu khởi kiện về chia di sản thừa kế vẫn còn (10 năm) nên bạn có thể làm đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân quận, huyện nơi có bất động sản là ngôi nhà do mẹ bạn để lại. Về thủ tục, hồ sơ khởi kiện chúng tôi đã có tư vấn cụ thể và bạn có thể tham khảo trong bài viết "quy định về khởi kiện phân chia di sản thừa kế".
Khuyến nghị:
- Để có tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198.
- Nội dung tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
- Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.
Bình luận