Tư vấn chia thừa kế đất đai khi con cái vô trách nhiệm với Cha Mẹ già ?

Hỏi: Ngày xưa ông bà tôi có ở lô đất 309 m2 trong sổ đỏ ghi tên ông không có tên bà, cách đây 5 năm ông chết, trên đất có xây nhà và sân khoảng 200 m2, ông bà có 3 người con 2 gái 1 trai. Do con trai của bà không có trách nhiệm với mẹ già, việc ông chết do con gái và con rể lo liệu. Ngày 11/01/2011 tại tòa án nhân dân thành phố có lập biên bản tự hòa giải trong gia đình là khi nào bà chết thì cho con trai nhà sân 200 m2 kể trên, đất còn lại cho hai cô con gái, có thẩm phán ký đại diện người làm chứng. Nay bà chưa chết (15/6/2016) bà xây nhà trên phần đất còn lại kinh phí do 2 cô con gái cấp, UBND tp đã cấp giấy phép xây dựng ngày 14/4/2016. Nay người con trai không cho mẹ xây dựng nhà kể trên nếu xây dựng sẽ đánh đuổi thợ không cho thi công. Vậy xin hỏi công ty luật, văn bản thiết lập tại tòa án khi bà chưa chết thì có giá trị không? theo luật dân sự lô đất trên chưa chia theo luật thì người con trai ngăn cấm xây nhà thế đúng không? cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng có đúng không? (Minh Anh - Hà Giang)

>>> Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Luật gia Nguyễn Thành Đạt - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:

Pháp luật dân sự về vấn đề thừa kế tài sản thể hiện qua các điều luật sau:

Điều 676 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về người thừa kế theo pháp luật như sau:

"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".

Điều 643Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về người không được quyền hưởng di sản như sau:

"1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:

a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, huỷ di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

2. Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc".

Việc người con trai không có trách nhiệm làm đám tang cho ông bạn không thuộc những trường hợp bịtruất quyền thừa kế , vì vậy người con trai vẫn được hưởng thừa kế theo pháp luật .

Do thông tin bạn cung cấp không chỉ rõ mảnh đất mà ông bà bạnsinh sống là tài sản chung của ông bà hay chỉ thuộc sở hữu riêng của ông bạn nên xin được tư vấn như sau :

Nếu mảnh đất thuộc tài sản riêng của ông bạn thì sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất , vậy mỗi người sẽ được 77,25m2

Nếu mảnh đất là tài sản chung của ông bà bạn thì bà bạn sẽ được chia 1 nửa mảnh đất , nửa mảnh đất còn lại sẽ chia đềulàm 4 phần cho nhữngngười thuộc hàng thừakế thứ nhất . Vậy bà bạn sẽ có 193,125m2, 3 người con mỗi người được thừa kế38,625 m2

Việc gia đình bạn có hòa giải tại tòa án và thỏa thuận sau khi bà bạn qua đời sẽ cho con trai 200m2 đất để xây nhà . Naybà bạn cùng 2 người con gái lại muốn xây nhà trên 200 m2 đó làkhông hợp pháp bởibiên bản hòa giải đã có hiệu lực của tòa án cần phải được các bên chấp hành . Bà bạn muốn xây nhà trên 200m2 đất đó thì cần phải có đơn yêu cầu hòa giải lại , hoặc khởi kiệnđể chia thừa kế theo đúng pháp luật . Sau khi là chủ sở hữu hợp pháp và không có tranh chấp gì thêm, bà và 2 người con gái mới được phép xây dựng nhà ở trên đó.