Hỏi: Mẹ em sinh năm1955, sau khi lấy chồng do mâu thuẫn với gia đình chồng nên từ năm 1992 cả gia đình em gồm ba mẹ em và 3 người con về sống chung với bà ngoại tại căn nhà cũ do ông bà ngoại em sở hữu (ông ngoại em đã mất không để lại di chúc). Năm 2000 dì em ở nước ngoài gửi tiền về xây lạicăn nhà cũ mà bà ngoại và cả nhà em đang ở, trong lúc nhà đang xâychưa xong thì bà ngoại em mất đột ngột (bà ngoại không để lại di chúc). Ông bà ngoại em có tất cả là 6 người con, mẹ em là con gái út. Từđó đến nay gia đình em sống chung với nhà Cậu cả trong cùng một thửađất (nhưng khác nhà) của ông bà ngoại để lại. Từ năm 2014, ngườiCậuthứ tư trước đây sống riêng đã về xây thêm một cái nhà trong thửa đất củaông bà ngoại để lại. Hai người cậu và dì còn lại của em đều đã mất, giađình riêng đều định cư ở xa.Nay người cậu thứ tư lấy lí do gia đình em đã ở căn nhà dì em xâyđược 15 năm và mẹ em là con gái, bây giờ muốn đuổi gia đình em đi để lấy lại căn nhà đó cho đứa cháu đích tôn của ông bà ngoại em (con trai của Cậu cả). Vậy xin hỏi luật sư, người cậu thứ tư của em làm như vậy là đúng hay sai, mẹ em có được quyền tiếp tục ở lại căn nhà đó không? Nếu mẹ em bị ép phải ra khỏi nhà thì mẹ em có kiện được không? (Thùy Linh - Thái Bình)
Luật gia Phạm Thị Mai Phương – Tổ
tư vấn pháp luật thừa kế – Công ty Luật TNHH Everest – trả lời:
Theo quy định tại Điều 675 Bộ Luật dân sự 2005 quy định:
“Điều 675.Những trường hợp thừa kế theo pháp luật:1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây:a) ;b) Di chúc không hợp pháp;c) Những người thừa kế theo di chúc đều chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn vào thời điểm mở thừa kế;d) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối quyền nhận di sản”.
Do ông bà của bạn qua đời mà không để lại di chúc nên tài sản mà ông bà của bạn để lại sẽ được chia theo pháp luật trong đó có quyền sử dụng mảnh đất trên. Vấn đề chia thừa kế quyền sử dụng đất theo pháp luật được thực hiện theo quy định tại Điều 676 Bộ Luật dân sự 2005:
“Điều 676.:1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”.
Theo đó, tất cả 6 người con của ông bà ngoại bao gồm 3 người cậu, 2 người dì và mẹ của bạn đều được hưởng phần bằng nhau khi chia thừa kế quyền sử dụng đất (tức là mỗi người được hưởng 1/6 quyền sử dụng đất). Thời điểm mở thừa kế là thời điểm bà ngoại của bạn qua đời. Bạn cần xác định thời điểm 2 cậu và dì còn lại của bạn qua đời là trước hay sau thời điểm ông ngoại của bạn qua đời.
Nếu như, họ qua đời trước hoặc cùng thời điểm ông ngoại của bạn qua đời thì phần tài sản được thừa kế theo pháp luật của họ sẽ được chia cho con của họ theo nguyên tắc thừa kế thế vị quy định tại Điều 677 Bộ luật dân sự 2005:
“Điều 677.
Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống”.
Nếu như họ qua đời sau khi ông ngoại của bạn qua đời thì họ vẫn được quyền chia tài sản thừa kế theo pháp luật như bình thường và quyền sử dụng đất thuộc phần thừa kế của họ lại được coi là tài sản thừa kế mà cậu, dì của bạn để lại cho gia đình họ.
Vậy,theo như quy định của pháp luật thì mẹ bạn vẫn được quyền sử dụng mảnh đất mà ông bà ngoại bạn để lại trong phạm vi quyền được nhận thừa kế của mình. Khi tài sản được đem ra chia thừa kế thì pháp luật ưu tiên sự thỏa thuận về cách thức phân chia di sản thừa kế của những người được nhận thừa kế. Nếu như các bên không thỏa thuận được về việc phân chia vị trí mảnh đất, tài sản trên đất thì các bên có thể thỏa thuận để định giá khối hiện vật này và thỏa thuận người nhận hiện vật, người còn lại sẽ nhận tiền bù vào phần hiện vật đó. Nếu như vẫn không thỏa thuận được theo cách định giá hiện vật trên thì quyền sử dụng đất, tài sản trên đất sẽ được bán để chia. Đối với ngôi nhà được dì bạn bỏ tiền ra xây, nếu như có thể thỏa thuận được với những người thừa kế còn lại về việc được thừa kế mảnh đất có ngôi nhà và gia đình bạn sẽ đền bù cho dì số tiền được bỏ ra để xây nhà thì gia đình bạn vẫn được ở trong ngôi nhà đó.
Nếu như, cậu của bạn đuổi gia đình bạn ra khỏi nhà mà cũng không cho mẹ bạn được hưởng quyền thừa kế đối với quyền sử dụng đất mà ông bà ngoại của bạn để lại thì mẹ bạn có thể làm đơn yêu cầu Tòa án nhân dân huyện nơi có mảnh đất để được giải quyết.
Khuyến nghị:
- Để
có ý kiến tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các
Luật sư chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp
luật 1900 6198, hoặc E-mail: [email protected].
- Nội
dung bài tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp,
Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
- Các
điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã
được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó,
Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường
hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.
Bình luận