Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Hỏi: Hiện nay tôi đang có một vấn đề liên quan đến phân chia đất đai, do ông bà để lại cho bố và các bác tôi, rất mong quý luật sư tư vấn giúp tôi, vấn đề như sau: Ông bà tôi có 5 người con (3 trai, 2 gái), ông (bà) đều đã mất từ lâu. Trong đó có 3 người là đã được chia đất rõ ràng, không có ý kiến gì, đó là 2 bác gái và một bác trai thứ 4 (Bác thứ 4 đã mất).Riêng bố tôi là con út và bác là con trai thứ hai thì đang sống cùng trên một mảnh đất có diện tích là 500m2. Nhưng phần diện tích dùng để xây nhà ở ngay từ đầu của nhà tôi và nhà bác đã chia là không bằng nhau (nhà bác chiếm nhiều diện tích hơn) vì mắc cái ao ở giữa.Do trích lục mang tên ông bà và chưa nhà nào tách trích lục riêng cả, nên hàng năm 2 nhà chúng tôi vẫn chia đôi diện tích để nộp tiền thuế đất là mỗi nhà đóng số tiền cho 250m2 đất. Vì trước mặt là một ao, mà diện tích sân nhà tôi lại hẹp nên bố tôi mới có nhu cầu lấp ao để mở rộng sân, tuy nhiên đến nay khi nhà tôi có nhu cầu xây bờ rào để ngăn cách thì bác tôi yêu cầu nhà tôi phải xây chạy thẳng theo góc nhà từ cuối chạy lên, nếu chạy theo như vậy thì diện tích nhà tôi chỉ đạt 176m2, mà chạy thẳng theo hướng như vậy thì cổng vào nhà tôi rất hẹp, bố tôi có đề nghị bác mở rộng thêm 1m để đường đi và sân được vuông vắn nhưng bác lại không đồng ý. Vì bác cứ lấy căn cứ có biên bản họp gia đình của mấy chị em là để nhà tôi chạy thẳng và có trừ lại 2m để làm ngõ ra vào. Mà biên bản họp gia đình này không có cấp chính quyền hay bất cứ người ngoài nào tham gia để làm chứng cả.Khi mà đất đai ông bà để lại, trích lục vẫn mang tên ông bà thì bác tôi có quyền yêu cầu gia đình tôi phải xây chạy thẳng như vậy không. Nếu bác nhất quyết không cho nhà tôi xây thêm 1m đất, thì khi bố tôi khởi kiện có thể lấy được 250m2 đất mà hàng năm vẫn đóng tiền thuế đất hay không.Căn cứ vào việc đóng thuế 250m2 đất hàng năm như vậy nhà tôi có ưu thế gì hơn không khi quyết định khởi kiện.Cuối cùng cho tôi xin hỏi hồ sơ, thủ tục cụ thể để khởi kiện đối với trường hợp trên, chúng tôi phải khởi kiện từ cấp nào trở lên, và với trường hợp này thì cơ quan xử lý sẽ giải quyết trong thời hạn bao lâu.Khi mà đất đai ông bà để lại, trích lục vẫn mang tên ông bà thì bác tôi có quyền yêu cầu gia đình tôi phải xây chạy thẳng như vậy không.Nếu bác nhất quyết không cho nhà tôi xây thêm 1m đất, thì khi bố tôi khởi kiện có thể lấy được 250m2 đất mà hàng năm vẫn đóng tiền thuế đất hay không.Căn cứ vào việc đóng thuế 250m2 đất hàng năm như vậy nhà tôi có ưu thế gì hơn không khi quyết định khởi kiện? (Đức Mạnh - Hà Tĩnh)
Luật gia Nguyễn Văn Nam - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:
Trong trường hợp này cần xác định trướckhi ông bà anh (chị) mất có làm hợp đồng tặng cho tài sản hay di chúc hay không.
Nếu ông bà anh (chị) mất có để lại di chúc hoặc lập hợp đồng tặng cho tài sản quyền sử dụng đất cho con thì bố anh (chị) có thể yêu cầu phân chia quyền sử dụng đất theo đúng diện tích được ghi trong hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất hoặc di chúc.
Nếu ông bà anh (chị) mất không để lại di chúc, không lập hợp đồng tặng cho tài sản thì quyền sử dụng đất này sẽ được chia theo pháp luật.
Căn cứ theo Điều 676 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định về người thừa kế theo pháp luật như sau:
"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
….
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".
Ông bà anh (chị) mất mà không để lại di chúc nên di sản thừa kế của ông anh sẽ được chia theo pháp luật. Những người ở hàng thừa kế thứ nhất bao gồm bốn người con của ông bà. Mỗi người sẽ được hưởng một phần thừa kế bằng nhau trong di sản thừa kế do bố anh để lại. Di sản thừa kế có thể được chia bằng hiện vật hoặc được thanh toán bằng tiền tương ứng với phần di sản thừa kế.
Căn cứ theo Điều 645 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế: “Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.”
Nếu từ thời điểm ông bà bạn mất đến nay chưa được 10 năm thì những người được hưởng di sản thừa kế có quyền khởi kiện ra Tòa án yêu cầu phân chia di sản thừa kế. Nếu ông bà bạn mất đến nay đã hơn 10 năm thì đã hết thời hiệu khởi kiện về thừa kế, theo đó các bên khôngyêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác. Ai đang quản lý, sử dụng di sản thừa kế thì tiếp tục được quản lý, sử dụng.
Tuy nhiên, căn cứ theo Nghị quyết 02/2004/ NQ - HĐTP Hướng dẫn áp dụng phápluật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình quy định:
Trường hợp trong thời hạn mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết thúc thời hạn mười năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và yêu cầu Toà án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, mà áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết và cần phân biệt như sau:
- Trường hợp có di chúc mà các đồng thừa kế không có tranh chấp và thoả thuận việc chia tài sản sẽ được thực hiện theo di chúc khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo di chúc.
- Trường hợp không có di chúc mà các đồng thừa kế thảo thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo thoả thuận của họ.
- Trường hợp không có di chúc và các đồng thừa kế không có thoả thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung
Như vậy, nếu hết thời kiệu chia di sản thừa kế thì để có thể phân chia di sản thừa kế do ông bà để lại thì cần phải có sự đồng ý của tất cả các đồng thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc các thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia. Khi đó, di sản này sẽ được chuyển thành tài sản chung của các thừa kế và được giải quyết như quy định nêu trên.
Thành phần hồ sơ khởi kiện
+ Đơn khởi kiện (theo mẫu)
+ Các giấy tờ về quan hệ giữa người khởi kiện và người để lại tài sản: Giấy khai sinh, Chứng minh thư nhân dân, giấy chứng nhận kết hôn, sổ hộ khẩu, giấy giao nhận nuôi con nuôi để xác định diện và hàng thừa kế;
+ Giấy chứng tử của người để lại di sản thừa kế;
+ Bản kê khai các di sản;
+ Các giấy tờ, tài liệu chứng minh sở hữu của người để lại di sản và nguồn gốc di sản của người để lại di sản;
+ Các giấy tờ khác: Biên bản giải quyết trong hộ tộc, biên bản giải quyết tại UBND xã, phường, thị trấn ( nếu có), tờ khai từ chối nhận di sản ( Nếu có).
Sau khi nhận được đơn khởi kiện, Tòa án phải xem xét những tài liệu, chứng cứ cần thiết, nếu xét thấy thuộc thẩm quyền của mình thì Tòa án sẽ thông báo cho đương sự biết để đương sự nộp tiền tạm ứng án phí.
Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo, đương sự phải nộp tiền tạm ứng án phí. Sau khi nộp tiền tạm ứng án phí, đương sự nộp lại biên lai thu tiền tạm ứng án phí cho Tòa án. Tòa án thụ lý việc dân sự hoặc vụ án dân sự kể từ khi nhận được biên lai này.
Trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa; trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 02 tháng.
Thời hạn giải quyết vụ án sau khi có quyết định đưa vụ ra xét xử tùy theo tính chất và mức độ của vụ án.
Khuyến nghị:
- Để có tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198.
- Nội dung tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
- Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.
Bình luận