Quyết định hành chính là loại quyết định được nhiều chủ thể thực hiện quyền lực nhà nước ban hành nhưng chủ yếu là những chủ thể thực hiện quyền hành pháp trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước thực hiện trên cơ sở luật và để thi hành luật.
Vì thế, một quyết định hành chính khi ban hành có khả thi ha'' không hay nói cách khác có đảm bảo được tính hiệu quả cũng như hiệu lực của nó hay không thì bản thân quyết định đó phải đáp ứng được các yêu cầu về tính hợp pháp và hợp lí của quyết định. Những yêu cầu này không chỉ là những đòi hỏi khách quan của thực tiển mà còn là đòi hỏi mang tính nguyên tác của nhà nưóc pháp quyền. Chính vì vậy, tính hợp pháp và hợp lí là những đòi hỏi không thể thiếu được đối với bất kì quyết định hành chính nào. Tính hợp pháp và tính hợp lí gắn bó với nhau cả về nội dung lẩn hình thức như là một chỉnh thể thống nhất mà nếu thiếu một trong những yêu cầu đó thì việc ban hành quyết định hành chính sẽ không đạt được mục đích.
Thực tiễn trong những năm qua cho thấy (nhất là trong những năm trước thời kì đổi mới) có nhiều quyết định không đem lại hiệu quả hoặc hiệu quả chưa cao một phần cũng chính vì các quyết định đó chưa đáp ứng được những yêu cầu về tính hợp pháp và tính hợp lí này.
Thực tiễn trong những năm qua cho thấy (nhất là trong những năm trước thời kì đổi mới) có nhiều quyết định không đem lại hiệu quả hoặc hiệu quả chưa cao một phần cũng chính vì các quyết định đó chưa đáp ứng được những yêu cầu về tính hợp pháp và tính hợp lí này.
Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
1. Yêu cầu về tính hợp pháp của quyết định hành chính
Bất kì quyết định hành chính nào cũng phải đáp ứng các yèu cầu sau:
- Quyết định hành chính phải được ban hành bới những chủ thể có thẩm quyền theo quy định của pháp luật thực hiện quyền hành pháp.
- Quyết định hành chính phái phù hợp với luật về nội dung cũng như mục đích bởi lẽ đầy là những quyết định dưới luật. Điều đó cũng còn có nghĩa là các quyết định hành chính không được trái với các quyết định của Quổc hội cũng như quvết định của hội đồng nhân dân và các quyết định của cơ quan hành chính nhà nước cấp trên.
- Quyết định hành chính phải được ban hành theo đúng trình tự, thủ tục và hình thức do pháp luật quy định. (Xem thêm tại:Luật Hành chính)
2. Yêu cầu về tính hợp lí của quyết định hành chính
Đây là những yêu cầu xuất phát từ thực tiễn của hoạt động quản lí hành chính cũng như trên cơ sở của sự kiểm chứng khoa học:
- Quyết định hành chính phải đảm bảo được lợi ích của Nhà nước và nguyện vọng của nhân dân, không được tách rời giữa lợi ích của Nhà nước với nguvện vọng của nhân dân.
- Quyết định hành chính phải xuất phát từ yêu cầu khách quan của việc thực hiện nhiệm vụ quản lí hành chính nhà nước.
- Ngôn ngữ của quyết định phải rõ ràng, dễ hiểu, ngắn gọn, các thuật ngữ pháp lí phái chính xác, không được đa nghĩa.
- Quyết định hành chính phải có lính dự báo.
- Quvốt định hành chính phải có tính khả thi.
Trong việc ban hành quyết định quy phạm, nếu chủ thể có thẩm quyển không luân thủ các yêu cầu vồ tính hợp pháp (cả về hình thức lần nội dung) thì có thể bị cơ quan nhà nước có thẩm quyén ra quvết định dinh chỉ, sửa đổi hoặc bãi bỏ tùv theo mức độ không tuân thủ. Việc xử lí quvết định quy phạm trái pháp luật được quy định như sau:
Quốc hội giám sát xử lí văn bản trái pháp luật của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dưới hình thức bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản nếu văn bản đó trái với hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội.
Ủy ban thường vụ Quốc hội giám sát, xử lí văn bản trái pháp luật của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dưới hình thức đình chí việc thi hành một phần hoặc toàn bộ ván bản của Chính phú. Thú tướng Chính phủ trái với hiến pháp, luật, nghị quyết cùa Quốc hội và trình Quốc hội quvết định Việc hủy bỏ một phần hoặc toàn bộ Văn bản dó.
Chính phủ kiểm tra văn bản của bộ, cơ quan ngang bộ và ùy ban nhân dân cấp tính. Thủ trướng Chính phủ xem xét, quyết định bãi bỏ hoặc đình chỉ việc thi hành một phần hoặc toàn bộ văn bản của bộ trướng, thủ trướng cư quan ngang bộ, ủy ban nhân dân cấp linh trái với hiến pháp, luật và các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên.
Tìm hiểu thêm về:Quyết dịnh xử phạt vi phạm hành chính
Bộ trướng, thủ trướng cơ quan ngang bộ kiểm tra văn bản cùa các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và ủy ban nhân dân cấp tỉnh về những nội dung liên quan đến ngành, lĩnh vực do mình phụ trách.
Bộ trướng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ quản lí ngành, lĩnh vực có quycn kiến nghị với bộ trường, thủ trưởng cơ quan ngang bộ đã ban hành văn bản trái với văn bản về ngành, lĩnh vực do mình phụ trách bãi bỏ hoặc đình chỉ việc thi hành một phẩn hoặc toàn bộ văn bản đó; nếu kiến nghị không được chấp nhận thì trình Thủ tướng Chính phủ quyết định; đình chí việc thi hành và đề nghị Thú tướng Chính phủ bãi bỏ quyết định, chí thị của ủy ban nhân dân cấp tỉnh trái với văn bản về ngành, lĩnh vực do mình phụ trách hoặc kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ.
Đối với những quyết định cá biệt thì về nguvên tắc cơ quan nhà nước cấp trên có quyền sửa đổi hoặc hủy bỏ quyết định của cơ quan cấp dưới nếu trái pháp luật trên cơ sở khiếu nại của công dân hoặc kết quả kiểm tra, giám sát của cơ quan có thẩm quyền.
Mặt khác, một số loại quyết định cá biệt còn có thể bị hủy toàn bộ hay một phần thông qua hoạt động xét xử vụ án hành chính của tòa án nhân dân.
Bộ trướng, thủ trướng cơ quan ngang bộ kiểm tra văn bản cùa các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và ủy ban nhân dân cấp tỉnh về những nội dung liên quan đến ngành, lĩnh vực do mình phụ trách.
Bộ trướng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ quản lí ngành, lĩnh vực có quycn kiến nghị với bộ trường, thủ trưởng cơ quan ngang bộ đã ban hành văn bản trái với văn bản về ngành, lĩnh vực do mình phụ trách bãi bỏ hoặc đình chỉ việc thi hành một phẩn hoặc toàn bộ văn bản đó; nếu kiến nghị không được chấp nhận thì trình Thủ tướng Chính phủ quyết định; đình chí việc thi hành và đề nghị Thú tướng Chính phủ bãi bỏ quyết định, chí thị của ủy ban nhân dân cấp tỉnh trái với văn bản về ngành, lĩnh vực do mình phụ trách hoặc kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ.
Đối với những quyết định cá biệt thì về nguvên tắc cơ quan nhà nước cấp trên có quyền sửa đổi hoặc hủy bỏ quyết định của cơ quan cấp dưới nếu trái pháp luật trên cơ sở khiếu nại của công dân hoặc kết quả kiểm tra, giám sát của cơ quan có thẩm quyền.
Mặt khác, một số loại quyết định cá biệt còn có thể bị hủy toàn bộ hay một phần thông qua hoạt động xét xử vụ án hành chính của tòa án nhân dân.
Nội dung liên quan:Mẫu văn bản hành chính
Tổ bộ môn Luật Hành chính - Khoa Luật Trường Đại học Hòa Bình, tổng hợp
- Nội dung trong bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy (chú thích rõ trong bài viết).
- Bài viết được sử dụng không nhằm mục đích thương mại, chỉ nhằm mục đích giảng dạy, tuyên truyền phổ biến kiến thức pháp luật, trong khuôn khổ chương trình hợp tác giữa Khoa Luật Kinh tế - Đại học Hòa Bình và Công ty Luật TNHH Everest.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, quý Vị vui lòng liên hệ với các luật sư, luật gia của Công ty Luật TNHH Everest và Khoa Luật Kinh tế - Đại học Hòa Bình, qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected], hoặc trực tiếp tại địa chỉ Khoa Luật kinh tế Đại học Hòa Bình, số 8 phố Bùi Xuân Phái, Nam Từ Liêm, Hà Nội.
Bình luận