Quan hệ thừa kế giữa con riêng và mẹ cả

Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây: Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết

Hỏi: Tôi là con riêng của bố tôi với vợ 2 và vợ cả bố tôi mất năm 2009 hiện là người đứng tên miếng đât tôi đang sử dụng. Bây giờ tôi muốn chuyển quyền sử dụng đất sang tên tôi thì cần thủ tục như thế nào?Bố tôi có 10 người con bà cả 6 và bà 2thì 4 người một người mất tích từ năm 1998 khi làm thủ tục sang tên thì cần các con của bố tôi hay chỉ cần con của bà cả. Chi phí tôi phải lộp khi sang tên là như thế nào? Trường hợp nếu có di chúc để lại đất cho tôi và không có Miếng đất tôi muốn chuyển là trên 600m² thì khi chuyển sổ có được là đất ở hết hay không ? Liệu tôi có được trong diện cho tặng đất như cha mẹ cho con không? (Thanh Thủy - Hải Phòng)

>>> Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
>>> Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Luật gia Nguyễn Thành Đạt - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:

Thứ nhất, xác định quan hệ thừa kế trong trường hợp của bạn.

Như bạn trình bày, thì toàn bộ diện tích đất 600m2 do mẹ cả (đã chết) của bạn đứng tên. Song do bạn không nói rõ, 600m2 đất này là tài sản riêng của người mẹ cả hay là tài sản chung của vợ chồng giữa mẹ cả và bố bạn nhưng do mẹ cả đứng tên. Như vậy, đặt ra 2 trường hợp để xác định quan hệ thừa kế như sau:

Trường hợp 1: 600m2 đất là tài sản riêng của mẹ cả bạn.

Điều 676 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về người thừa kế theo pháp luật như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây: Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết”.

Như vậy, do mẹ cả bạn mất không để lại di chúc nên di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật. Theo đó, trong trường hợp này chỉ có bố bạn và 6 người con ruột của mẹ bạn có quyền thừa kế diện tích đất này. Tuy bạn là người thực hiện việc thờ cúng mẹ cả bạn nhưng bạn không phải con ruột của mẹ cả nên bạn không thuộc diện được thừa kế.

Đối với trường hợp này, nếu bạn muốn chuyển nhượng toàn bộ diện tích đất 600m2 này đứng tên bạn. Thì trước hết những người đồng thừa kế (bố bạn và 6 người con) cần làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Sau khi hoàn tất thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bạn có thể tự thỏa thuận với bố bạn và 6 người con của mẹ cả về việc tặng cho quyền sử dụng đất này cho bạn.

Trường hợp 2: 600m2 đất là tài sản chung vợ chồng giữa bố bạn và mẹ cả.

Trong trường hợp này, 600m2 đất sẽ được chia đôi. Theo đó, bố bạn có quyền định đoạt với 300m2 đất. Việc bố bạn muốn tặng cho hay chuyển nhượng diện tích đất này cho ai hoàn toàn là quyền của bố bạn. Đối với 300m2 đất thuộc quyền của mẹ cả bạn thì vấn đề thừa kế được giải quyết giống như trường hợp 1.

Thứ hai, về các thủ tục liên quan đến sang tên quyền sử dụng đất.

Thủ tục tặng cho quyền sử dụng đât: Hai bên lạp hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất có công chứng hoặc chứng thực. Sau đó thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Về các chi phí liên quan đến sang tên quyền sử dụng đất thì căn cứ theo quy định tại Điều 3 Thông tư 111/2013/TT-BTC hướng dẫn Nghị định 65/2015/NĐ-CP quy định về các khoản được miễn thuế và Điều 3 Thông tư 124/2011/TT-BTC về Các trường hợp không phải nộp lệ phí trước bạ thì:

  • Nếu là tặng cho quyền sử dụng đất: Trường hợp bố, anh chị em ruột tặng cho nhau thì được miễn thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ lần đầu cho người được tặng cho.

  • Nếu là chuyển nhượng quyền sử dụng đất (mua bán): Trường hợp bố, anh chị em ruột chuyển nhượng cho nhau thì bên bán được miễn thuế thu nhập cá nhân, bên mua phải nộp lệ phí trước bạ.

Lệ phí trước bạ = 0,5% x giá của 1m2 đất x diện tích đất. Giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành hàng năm.

  • Nếu là nhận thừa kế: Thì người nhận thừa kế chịu thuế thu nhập cá nhân 10%/giá trị đất theo Bảng giá đất do UBND tỉnh ban hành. Được miễn lệ phí trước bạ lần đầu.


Về việc công nhận hạn mức đất ở, thì vấn đề này sẽ được quy định trong Quyết định của UBND cấp tỉnh ban hành hàng năm áp dùng cho từng địa phương khác nhau. Do vậy bạn có thể tự tra cứu hạn mức đất ở được quy định trong Quyết định của UBND tỉnh mình.

Khuyến nghị:

  1. Để có tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198.
  2. Nội dung tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
  3. Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.