Lời nói miệng có được xác định là di chúc hay không?

Hỏi:Bố, Mẹ tôi có 4 người con, tôi là chị cả và đã có gia đình, ba người em của tôi hiện vẫn chưa lập gia đình , Mẹ tôi mất cách nay 10 năm. Năm 2014 Bố tôi đột ngột qua đời vì đột quỵ, tài sản Bố tôi để lại gồm: hơn 100tr tiền mặt, và vài chục triệu cho hàng xóm vay, đất, mấy cái phòng trọ cho thuê được xây trong khuôn viên của khu đất và căn nhà đang ở. Về đất thì đất là đất nông nghiệp, ngày bố tôi còn sống ông có ý định cho mỗi đứa con một lô, ông cũng nói cho hai người cháu (hai người con của chú tôi) mỗi người một lô. nay bố tôi đột ngột qua đời không để lại di chúc thì tài sản của bố tôi được chia như thế nào? Hai người cháu của bố tôi có được chia hay không vì lúc còn sống bố tôi có nói cho hai người đó? Xin nói thêm là số tiền mà bố tôi cho hàng xóm mượn ông nói sẽ dùng vào việc lo đám cưới cho người em thứ hai của tôi nhưng chưa đòi được thì bố tôi mất và hàng xóm hứa là sẽ trả đủ, vậy số tiền đó có phải là tiền của em tôi không? Vì em tôi bảo khi bố còn sống nói lo đám cưới cho nó thì bây giờ là của nó?(Phạm Hưng - Hải Phòng)

Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Luật gia Phạm Thị Mai Phương - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:

Thứ nhấtta sẽ xác định tính hợp pháp của lời nói của bố bạn về việc chia di sảntrước khi chết.

Do bố bạn không để lại di chúc mà chỉ nói miệng với mọi người về việc sẽ chia tài sảnthế nào, lời nói miệng này sẽ được coi là di chúc hợp pháp và mọi người phải thực hiện theo lời nói này nếu đáp ứng được các yêu cầu được quy định tại khoản 5 Điều 625 LDS

"Điều 652. Di chúc hợp pháp: 1. Di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây: 5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực."

Như vậy theo thông tin mà bạn cung cấp bố bạn mới chỉ nói ra ý định là sẽ chia như thế nào cho ai? bao nhiêu ? chứ không hề có người làm chứng chính thức và không được ghi chép lại kí tên và làm các thủ tục công chứng, theo đó lời nói miệng này của bố bạn không được coi là di chúc hợp pháp và mọi người không bắt buộc phải làm theo. Do đó mà gia đình bạn không bắt buộc phải chiacho hai người cháu và số tiền cho hai người hàng xóm vay cũng không bắt buộc phải để cho em bạn, gia đình bạn có thể thỏa thuận phương án chia di sản dựa trên sự đồng ý của mọi người nếu không thỏa thuận được thì di sản sẽ được phân chia theo pháp luật.

Thứ hai về vấn đề phân chia di sản theo pháp luậtnhư thế nào.

"Điều 675. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật: 1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây: a) Không có di chúc; b) Di chúc không hợp pháp;"

Căn cứ theo điểm a,b khoản 1 Điều 657 LDS bố bạn không để lại di chúc và lời nói bằng miệng là di chúc không hợp pháp nếu gia đình bạn không tự thỏa thuận phân chia di sản được thìsẽ tiến hành phân chia di sản theo pháp luật tứclà thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định. Cụ thểcăn cứ theo Điều 676 BLDS

"Điều 676.Người thừa kế theo pháp luật:1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây: a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết; b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại; c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại. 2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. 3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản."

Như vậy với gia đình bạn hàng thừa kế thứ nhất sẽ là mẹ bạn, bốn chị em vàông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại (nếucòn). Đối với hàng thừa kế thứ nhất này sẽ được phân chia hưởng di sản bằng nhau tức là sẽ chia đều cho mỗi người một phần bằng nhau.

Khuyến nghị:

1. Để có ý kiến tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, hoặc E-mail: [email protected].
2. Nội dung bài tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
3. Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.