Người sống chung với người khác như vợ chồng từ trước ngày 03/01/1987 và đang chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn.
Hỏi: Bố tôi kết hôn với vợ cả từ năm 1983 không có giấy đăng ký kết hôn và có sinh được 2 người con trai. Sau đó do không hợp nhau nên bố tôi đã bỏ người vợ đó lên sống với mẹ tôi, nhưng cũng không có đăng kí kết hôn và sinh ra tôi và em trai. Còn hai người con riêng của bố tôi do người vợ trước nuôi, nhưng bố mẹ tôi vẫn có trách nhiệm chăm lo cho 2 người con đó. 2 năm gần đây bố tôi bị bệnh, chăm sóc chủ yếu là mẹ con tôi, còn 2 anh chỉ thỉnh thoảng thăm 1 tí và chưa đóng góp được gì chữa bệnh cho bố và chưa thay thế được cho mẹ tôi hôm nào để trông nom bố tôi trong bệnh viên. Tháng 1 năm 2014, bố tôi qua đời, trước khi mất bố có dặn lại với họ hàng với các con là "phần của ai bố cho hết rồi, không ai chanh chấp của ai nữa", cả 2 anh con riêng của bố tôi cũng có mặt ở đó. Lễ tang được tổ chức tại nhà tôi nhưng được mấy hôm sau thì 2 anh kia viết đơn ra xã, ra huyện yêu cầu đòi chia tài sản bố tôi để lại, bao gồm có xe ô tô đứng tên bố tôi (nhưng xe ô tô để thế chấp để chữa bệnh cho bố, mẹ tôi đã giải quyết), cùng với một ngôi nhà và một miếng đất đứng tên bố và mẹ tôi. Hôm trước mẹ tôi có viết đơn yêu cầu UBND xã xác nhận chung sống với bố tôi từ năm 1986 và đã được đồng ý. Vậy tôi muốn hỏi ngôi nhà + miếng đất đứng tên cả bố cả mẹ tôi thì 2 anh kia sẽ được phân chia như thế nào ạ? Cái việc phân chia này có căn cứ thêm vào việc 2 anh con riêng không chăm sóc và không bỏ ra kinh phí lo tang lễ cho bố tôi không? hay nói cách khác là việc suy đồi đạo đức không? (Tú Quyên - Nam Định)
Luật gia Nguyễn Thành Đạt - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:
Thứ nhất, quy định: "Người sống chung với người khác như vợ chồng từ trước ngày 03/01/1987 và đang chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn”.
Bố và mẹ bạn sống chung như vợ chồng từnăm 1986 do đó, quan hệ của bố mẹ bạn được pháp luật công nhận là quan hệ vợ chồng. Quan hệ giữa bố bạn và vợ cũ xảy ra năm 1983, không có giấy đăng kí kết hôn nênkhông được pháp luật công nhận là quan hệ vợ chồng.
Thứ hai, tài sản mà bố bạn để lại bao gồm: xe ô tô đứng tên bố bạn; ngồi nhà và miếng đất đứng tên bố mẹ bạn.
Xe ô tô đứng tên bố bạn: Đã được sử dụng để lo chi phí chưa bệnh cho bố bạn
Ngôi nhà và miếng đất: ngôi nhà và miếng đất này đứng tên bố mẹ bạn do đó nó được xác định là tài sản chung của bố mẹ bạn. Bố bạn chỉ có quyền sở hữu và quyền định đoạt ½ giá trị miếng đất và ngôi nhà thuộc sở hữu chung này.
Bố bạn không để lại di chúc. Do đó, phần di sản thừa kế bố bạn để lại sẽ được phân chia theo quy định pháp luật.
Điều 683 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về thứ tự ưu tiên thanh toán:"Các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế được thanh toán theo thứ tự sau đây:1. Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng;2. Tiền cấp dưỡng còn thiếu;3. Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ;4. Tiền công lao động;5. Tiền bồi thường thiệt hại;6. Thuế và các khoản nợ khác đối với Nhà nước;7. Tiền phạt;8. Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể khác;9. Chi phí cho việc bảo quản di sản;10. Các chi phí khác".
Như vậy, di sản được phân chia là số tài sản còn lại sau khi đã trừ đi chi phí hợp lý cho việc mai táng và phần tài sản sử dụng để thực hiện việc chi trả viện phí cho bố bạn.
Bạn, mẹ bạn, 2 người con riêng của bố bạn đều thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định pháp luật:“Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.Những người thừa kế cùng hàng sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau".
Như vậy, phần di sản còn lại sau khi đã thanh toán các chi phí (tài sản = ½ giá trị miếng đất và ngôi nhà đứng tên bố mẹ bạn – chi phí mai táng) sẽ được chia đều cho mẹ bạn, bạn, em trai bạn và 2 anh con riêng của bố bạn. Như vậy phần di sản này sẽ được chia đều làm 5.
Đối với việc 2 anh con riêng không chăm sóc chỉ thỉnh thoảng thăm và chưa đóng góp được gì chữa bệnh cho bố bạn và chưa thay thế được cho mẹ bạn hôm nào để trông nom bố bạn trong bệnh viện:
Điều 643 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định vềngười không được quyền hưởng di sản như sau:"1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản".
Bố và mẹ bạn sống chung như vợ chồng từnăm 1986 do đó, quan hệ của bố mẹ bạn được pháp luật công nhận là quan hệ vợ chồng. Quan hệ giữa bố bạn và vợ cũ xảy ra năm 1983, không có giấy đăng kí kết hôn nênkhông được pháp luật công nhận là quan hệ vợ chồng.
Thứ hai, tài sản mà bố bạn để lại bao gồm: xe ô tô đứng tên bố bạn; ngồi nhà và miếng đất đứng tên bố mẹ bạn.
Xe ô tô đứng tên bố bạn: Đã được sử dụng để lo chi phí chưa bệnh cho bố bạn
Ngôi nhà và miếng đất: ngôi nhà và miếng đất này đứng tên bố mẹ bạn do đó nó được xác định là tài sản chung của bố mẹ bạn. Bố bạn chỉ có quyền sở hữu và quyền định đoạt ½ giá trị miếng đất và ngôi nhà thuộc sở hữu chung này.
Bố bạn không để lại di chúc. Do đó, phần di sản thừa kế bố bạn để lại sẽ được phân chia theo quy định pháp luật.
Điều 683 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về thứ tự ưu tiên thanh toán:"Các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế được thanh toán theo thứ tự sau đây:1. Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng;2. Tiền cấp dưỡng còn thiếu;3. Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ;4. Tiền công lao động;5. Tiền bồi thường thiệt hại;6. Thuế và các khoản nợ khác đối với Nhà nước;7. Tiền phạt;8. Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể khác;9. Chi phí cho việc bảo quản di sản;10. Các chi phí khác".
Như vậy, di sản được phân chia là số tài sản còn lại sau khi đã trừ đi chi phí hợp lý cho việc mai táng và phần tài sản sử dụng để thực hiện việc chi trả viện phí cho bố bạn.
Bạn, mẹ bạn, 2 người con riêng của bố bạn đều thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định pháp luật:“Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.Những người thừa kế cùng hàng sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau".
Như vậy, phần di sản còn lại sau khi đã thanh toán các chi phí (tài sản = ½ giá trị miếng đất và ngôi nhà đứng tên bố mẹ bạn – chi phí mai táng) sẽ được chia đều cho mẹ bạn, bạn, em trai bạn và 2 anh con riêng của bố bạn. Như vậy phần di sản này sẽ được chia đều làm 5.
Đối với việc 2 anh con riêng không chăm sóc chỉ thỉnh thoảng thăm và chưa đóng góp được gì chữa bệnh cho bố bạn và chưa thay thế được cho mẹ bạn hôm nào để trông nom bố bạn trong bệnh viện:
Điều 643 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định vềngười không được quyền hưởng di sản như sau:"1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản".
Trường hợp của 2 anh con riêng của bố bạn không thuộc trường hợp vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản do đó 2 anh con trai riêng của bố bạn vẫn sẽ được hưởng di sản thừa kế theo đúng quy định pháp luật (mỗi người được hưởng 1/5 di sản thừa kế).
Khuyến nghị:
- Để có tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198.
- Nội dung tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
- Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.
Bình luận