Ba mẹ không nuôi dưỡng con thì ai có quyền nuôi dưỡng?

Luật gia Đào Thị Thu Hường - Tổ Tư vấn pháp luật Hôn nhân và gia đình - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:

Khi bố mẹ bạn lý hôn có thể đã thỏa thuận được với nhau về việc nuôi con hoặc không thỏa thuận được với nhau về việc nuôi con thì dựa trên các yếu tố khác nhau để đảm bảo điều kiện phát triển tốt nhất cho trẻ, Tòa án sẽ ra quyết định ai có quyền nuôi con. Theo thông tin bạn cung cấp thì bố mẹ bạn đã ly hôn và cả hai đã có gia đình riêng thì như vậy em bạn đã được giao cho bố hoặc mẹ bạn chăm sóc (vì bạn không nói rõ ai là người đang trực tiếp nuôi dưỡng em bạn) theo quyết định của Tòa và người còn lại có nghĩa vụ cấp dưỡng.

Căn cứ quy định tại các Điều 69, 71, 72 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về việc chăm nom, nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục con là quyền và nghĩa vụ của cha mẹ. Nếu bố mẹ bạn không thuộc trường hợp quy định tại Điều 85 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, đồng thời không có bản án có hiệu lực pháp luật của tòa án tuyên hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con thì bạn không thể giành quyền nuôi con từ bố, mẹ bạn. Mặc dù bạn có công việc ổn định, có thu nhập ổn định nhưng bạn không có quyền giành nuôi em bạn.
"Điều 85. Hạn chế quyền của cha, mẹ đốivớicon chưa thành niên:1. Cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên trong cáctrường hợpsau đây:a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;b) Phá tán tài sản của con;c) Có lối sống đồi trụy;d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.2. Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể, Tòa án có thể tự mình hoặc theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức quy định tại Điều 86 của Luật này ra quyết định không cho cha, mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn từ 01 năm đến 05 năm. Tòa án có thể xem xét việc rút ngắn thời hạn này".

Trong trường hợp này, nếu bạn có căn cứ người đang trực tiếp nuôi dưỡng em bạn không còn đủ điều kiện trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục em bạn thì bạn có thể yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con theo quy định tại Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 và em bạn đã trên 7 tuổi nên Tòa sẽ xem xét nguyện vọng của em bạn về việc thay đổi người trực tiếp nuôi dưỡng:"1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.5. Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:a) Người thân thích”.

Như vậy, chỉ khi Tòa án tuyên cha và mẹ không đủ điều kiện nuôi con thì lúc đó bạn mới có quyền nuôi em bạn theo quy định về giám hộ trong Bộ luật dân sự năm 2005. Cụ thể:

Điều 61.Người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên:“Người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên mà không còn cả cha và mẹ, không xác định được cha, mẹ hoặc cả cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự, bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, bị Toà án hạn chế quyền của cha, mẹ hoặc cha, mẹ không có điều kiện chăm sóc, giáo dục người chưa thành niên đó và nếu cha, mẹ có yêu cầu, được xác định như sau: 1. Trong trường hợp anh ruột, chị ruột không có thoả thuận khác thì anh cả hoặc chị cả là người giám hộ của em chưa thành niên; nếu anh cả hoặc chị cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì anh, chị tiếp theo là người giám hộ”.

Khuyến nghị:

1. Để có ý kiến tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, hoặc E-mail: [email protected].
2. Nội dung bài tư vấn pháp luật giấy phép kinh doanh mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
3. Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.