Thừa kế theo pháp luật và thủ tục phân chia di sản thừa kế.

Hỏi: Bố vợ tôi lấy người vợ đầu có 2 người con trai. Sau khi ly hôn 1 người ở với bố còn 1 người ở với mẹ. Bố lấy mẹ vợ tôi và sinh được 2 người con gái ( hiện đều đã đi lấy chồng). Tài sản nhà bố mẹ vợ tôi gồm: 1 mảnh đất do ông bà nội để lại, các công trình nhà ở trên mảnh đất đó và ruộng vườn. Vậy khi bố vợ tôi mất mà không có di chúc thì tài sản thừa kế được chia như thế nào? Thủ tục phân chia tài sản ra sao? (Hải Hoàng - Nam Định)

>>> Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Luật gia Nguyễn Văn Nam - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:

Thứ nhất, xác định di sản thừa kế:

Bố vợ bạn và vợ cả đã ly hôn và bố mẹ vợ bạn đã đăng ký kết hôn thì được xác định là quan hệ hôn nhân hợp pháp. Khi đó, nếu mảnh đất do ông bà nội vợ bạn để lại, các công trình nhà ở trên diện tích đó, ruộng vườn là tài sản riêng của bố vợ bạn thì các tài sản đó sẽ là di sản do bố vợ bạn để lại. Trường hợp này toàn bộ di sản đó sẽ được tiến hành chia theo pháp luật. Tuy nhiên, nếu bố vợ bạn đã đồng ý nhập tài sản riêng vào tài sản chung hay đó là các tài sản hình thành trong thời kì hôn nhân thì sẽ thuộc khối tài sản chung của bố mẹ vợ bạn.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 33 Luật hôn nhân và gia đình 2014 về tài sản chung của vợ chồng như sau:“Điều 33:Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.”

Nếu di sản bố vợ bạn để lại là tài sản chung của bố mẹ vợ bạn thì theo quy định tại khoản 2 Điều 66 Luật hôn nhân và gia đình 2014 về giải quyết chia sản của vợ chồng trong trường hợp một bên chết như sau:“ ...Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế”

Như vậy, mẹ vợ bạn sẽ được hưởng 1/2 di sản trên. 1/2 di sản còn lại sẽ trở thành di sản thừa kế của bố vợ bạn, và di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luât.

Thứ hai, chia di sản thừa kế theo pháp luật:

Những người thừa kế theo pháp luật được quy định tại Điều 676 Bộ luật dân sự 2005 bao gồm:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.…”

Đối chiếu với quy định nêu trên và với thông tin bạn cung cấp thì tại thời điểm mở thừa kế ( thời điểm bố vợ bạn mất), hàng thừa kế thứ nhất của bố vợ bạn bao gồm: ông, bà nội vợ bạn ( nếu còn sống); mẹ vợ bạn, hai người con trai của vợ trước bố vợ bạn, vợ bạn và người con gái còn lại của bố vợ bạn.Mỗi người thuộc hàng thừa kế thứ nhất sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau.

Thứ ba, thủ tục phân chia di sản thừa kế:

Người được hưởng thừa kế theo pháp luật tiến hành thủ tục khai nhận di sản thừa kế, hoặc phân chia di sản thừa kế. Mục đích của 2 việc này là chuyển di sản thừa kế của người chết sang 1 hoặc những người thừa kế còn sống.

- Đối với phân chia di sản thừa kế:Sau khi phân chia, tài sản sẽ được chia cụ thể cho từng người thuộc hàng thừa kế, mỗi người đều có quyền riêng đối với tài sản mà mình được hưởng. Tuy nhiên, đối với trường hợp di sản là bất động sản, thủ tục này còn phải được sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền (vì có các tỉnh, thành phố đều có quy định diện tích tối thiểu được phép chia tách).Sau một thời gian niêm yết (trước là 30 ngày), nếu không có tranh chấp, kiếu nại gì, công chứng viên sẽ lập văn bản khai nhận, phân chia di sản thừa kế theo quy định.Việc còn lại là đăng ký sang tên theo quy định.

- Hồ sơ phân chia di sản thừa kế bao gồm:Giấy tờ chứng minh tài sản của người để lại di sản thừa kếGiấy chứng tử của người để lại di sản thừa kế.Giấy tờ cá nhân của những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất.Bố mẹ đẻ, bố mẹ nuôi (sổ hộ khẩu, CMND), nếu đã chết thì phải có giấy chứng tử hoặc giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền xác nhận đã chết trước thời điểm người để lại di sản thừa kế chết.Con đẻ, con nuôi (sổ hộ khẩu, CMND, giấy khai sinh).Sơ yếu lý lịch của 1 người nói trên có xác nhận của chính quyền địa phương.Thời gian niêm yết công khai là 30 ngày, nếu không có khiếu nại gì thì sẽ tiến hành phân chia di sản thừa kế theo di chúc hoặc phân chia thừa kế theo quy định của pháp luật.

Khuyến nghị: