Thủ tục lập di chúc để lại di sản thừa kế là quyền sử dụng đất?

Hỏi: Ông nội tôi có 4 người con gái và 1 người con trai là ba của tôi nhưng đã mất năm 1990. Chị em tôi ở với ông bà nội từ nhỏ đến nay.Hiện tại sổ đỏ gồm bà nội, ông nội, tôi và em trai tôi. Mẹ tôi đã lập gia đình riêng và không ở chung. Bà nội tôi đứng tên sổ đỏ nhưng đã mất gần 1 năm nay, ông nội tôi muốn chuyển tên đứng sổ đỏ và giao căn nhà đang ở cùng quyền sử dụng đất cho cháu nội là em trai tôi. Nhưng khi làm giấy tờ thì các cô tôi là con của ông bà nội không đồng ý (2 cô đồng ý, 2 cô không đồng ý). Vậy nếu ông nội tôi muốn chuyển tên đứng sổ đỏ và quyền sử dụng đất cho em trai tôi, đồng thời để lại di chúc cho em trai tôi thì có được hay không nếu như các cô của tôi không đồng ý và phải làm thủ tục gì? Trường hợp ông nội tôi đứng tên sổ đỏ và làm di chúc chuyển quyền sở hữu nhà đất cho em trai tôi thì có được luật pháp công nhận không? Nếu không thì khi ông tôi mất sẽ phân chia như thế nào nếu có di chúc và không có di chúc? (Hưng Nghĩa - Nam Định)

>>> Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Luật gia Nguyễn Văn Nam - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:

Pháp luật dân sự Việt Nam công nhận hai trường hợp thừa kế: Thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật.

Đối với thừa kế theo di chúc: đây là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tàisản của mình sau khi chết cho người khác. Còn thừa kế theo pháp luật là thừa kế khi cá nhân dó tài sản không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp hoặc những người thừa kế theo di chúc đều chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn vào thời điểm mở thừa kế hoặc những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối quyền nhận di sản.

Theo những nội dung mà bạn đã cung cấp thì mảnh đất mà ông bạn muốn viết di chúc để lại thừa kế cho em trai của bạn do bà nội của bạn đứng tên sổ đỏ, nhưng bà đã mất gần một năm nay. Do đó, phần đất đó sẽ trở thành di sản thừa kế và do bà bạn không để lại di chúc, nên phần đất này được chia theo quy định của pháp luật dân sự về thừa kế theo pháp luật. Người thừa kế theo pháp luật được quy định của Bộ luật dân sự năm 2005, theo đó:

"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".

Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống."

Như vậy, trong trường hợp cha anh (chị) đã mất và mất trước bà nội củaanh (chị)nênanh (chị)và em traianh (chị)sẽ là người được hưởng phần di sản mà lẽ ra chaanh (chị)sẽ được hưởng.

Do đó, ông nội củaanh (chị)không thể đứng ra lập di chúc và chuyển quyền sử dụng đất cho em traianh (chị)được vì sổ đỏ không đứng tên ônganh (chị), ônganh (chị)chỉ có thể lập di chúc đối với quyền sử dụng đất nếu sổ đỏ đứng tên ônganh (chị)và chỉ trong trường hợp những người thừa kế là các cô và chị emanh (chị)đều thỏa thuận vàđồng ý người được thừa kế theo pháp luật mảnh đất đó là ônganh (chị)thì từ đó, ônganh (chị)mới có thể tiến hành lập di chúc cho em traianh (chị).

Trường hợp mảnh đất đó do ông nộianh (chị)đứng tên và muốn để lại thừa kế cho em traianh (chị)thì ônganh (chị)có thể tiến hành lập di chúc bằng văn bản đồng thời có công chứng hoặc chứng thực theo quy định của Bộ luật dân sự hiện hành mà không cần sự đồng ý của các côanh (chị), vì di chúc là sự thể hiện ý chí của người để lại di sản.

Khuyến nghị:

1. Để có tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198.
2. Nội dung tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
3. Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.