Hiếp dâm là hành vi: "dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ".
Hỏi: Đề nghị luật sư tư vấn, thế nào bị coi là phạm tội hiếp dâm? (Hoàng Mạnh - Sơn La)
Luật gia Bùi Hương Lan - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:
Tại khoản 1 Điều 111 Bộ luật hình sự năm 1999 (BLHS) quy định: “Người nào dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm”.
Như vậy, người bị coi phạm tội hiếp dâm khi có những hành vi: (i) dùng vũ lực, (ii) đe dọa dùng vũ lực, (iii) lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân, (iv) các thủ đoạn khác, để giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ.
Dùng vũ lực là các hành vi bạo lực như tấn công, trói, gây thương tích... Đe dọa dùng vũ lực là các hành vi đe dọa nhằm làm tê liệt ý chí kháng cự của nạn nhân như kề sung, kề dao vào người nạn nhân... Lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân là lợi dụng lúc nạn nhân bị say, bị ốm hoặc bị tâm thần… Các thủ đoạn khác như đánh thuốc mê nạn nhân, lừa nạn nhân.
Hành vi giao cấu: Chỉ cần người phạm tội có một trong cá hành vi trên (dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân, hoặc có các thủ đoạn khác) nhằm hướng tới việc giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ là đã phạm tội hiếp dâm mà không cần biết đã giao cấu với nạn nhân hay chưa (trường hợp chưa giao cấu được, khoa học pháp lý vẫn xác định là phạm tội hoàn thành, nhưng chưa đạt).
Trái ý muốn nạn nhân: đây là dấu hiệu thuộc về chủ quan của nạn nhân nên rất khó phân biệt. Để xác định việc giao cấu có trái ý muốn nạn nhân hay không cần căn cứ vào nhiều yếu tố như: mối quan hệ giữa hai người, thủ đoạn thực hiện tội phạm, hoàn cảnh cụ thể xảy ra việc giao cấu, nhân thân của hai người… và các tình tiết khác của vụ án, tránh chủ quan phiến diện. Dấu hiệu trái ý muốn của người bị hại là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội hiếp dâm nên chỉ khi nào chứng minh được việc giao cấu đó là trái ý muốn của người bị hại thì người có hành vi giao cấu mới bị coi là phạm tội hiếp dâm.
Tội hiếp dâm xâm phạm đến quan hệ được pháp luật hình sự bảo vệ, đó là tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh sự con người.
Lỗi của người phạm tội được xác định là lỗi cố ý, với nhiều mục đích khác nhau như trả thù nạn nhân, thỏa mãn dục vọng cá nhân, làm tổn hại danh dự nạn nhân…
Tội hiếp dâm là tội phạm nghiêm trọng với mức hình phạt cơ bản là bị phạt tù từ hai đến bảy năm. Với các khung tình tiết tăng nặng tại khoản 2 như phạm tội có tổ chức, phạm tội nhiều lần, làm nạn nhân có thai, loạn luân… thì bị phạt tù từ bảy đến mười năm. Đối với khung tăng nặng tại khoản 3 như gây tổn hại sức khỏe cho nạn nhân mà tỷ lệ thương tật trên 61%, biết mình bị HIV mà vẫn phạm tội… thì bị phạt tù từ mười hai đến hai mươi năm, tù chung thân hoặc tử hình. Phạm tội đối với người chưa thành niên từ 16 đến 18 tuổi bị phạt tù từ năm đến mười năm, phạm tội với đối tượng này với thuộc các quy định tại khoản 2 và khoản 3 thì bị xử phạt theo quy định tại khoản đó.
Nếu phạm tội hiếp dâm đối với nạn nhân dưới 16 tuổi thì bị truy tố với tội hiếp dâm trẻ em theo Điều 112 BLHS.
Khuyến nghị:
- Để có ý kiến tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, hoặc E-mail: [email protected].
- Nội dung bài tư vấn pháp luật hình sự mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
- Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.
Bình luận