Đất cấp cho hộ gia đình chia cho nhân khẩu như thế nào?

Hỏi: Năm 1993, gia đình tôi được giao khoán đất nông nghiệp diện tích 4480m2 gồm 13 nhân khẩu mỗi nhân khẩu 350m2 do cha tôi đứng tên. 13 nhân khẩu gồm 4 gia đình anh em tôi ( không tính ba mẹ tôi), lúc dó, tôi chưa lập gia đình nên trong hộ khẩu chỉ có mình tôi. Sau khi được giao đất anh tôi chuyển nơi khác sống chỉ còn 3 người, cha mẹ tôi chia làm 3 phần cho dễ canh tác, tôi canh tác đã được 20 năm và đóng thuế đều đặn hàng năm. Năm 2005, cha mẹ tôi có làm giấy tờ cho đất cho tôi là diện tích tôi đang canh tác. Năm 2010 cha tôi mất thì người anh về đòi chia tài sản chung. Đề nghị Luật sư tư vấn, theo pháp luật, tôi được hưởng những gì? (Ngô Thế Dũng - Bắc Ninh)

>>> Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Luật gia Nguyễn Văn Nam - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế của Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:

Điều 108 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định: “Tài sản chung của hộ gia đình gồm quyền sử dụng đất, quyền sử dụng rừng, rừng trồng của hộ gia đình, tài sản do các thành viên đóng góp, cùng nhau tạo lập nên hoặc được tặng cho chung, được thừa kế chung và các tài sản khác mà các thành viên thỏa thuận là tài sản chung của hộ”.

Như vậy, theo quy định trên, đất được cấp cho hộ gia đình thì thuộc quyền sở hữu chung của tất cả mọi thành viên trong hộ gia đình. Việc xác định những người có quyền đối với quyền sử dụng đất cấp cho hộ gia đình được căn cứ vào sổ hộ khẩu.

Theo dữ kiện anh (chị) đã nêu, năm 1993, gia đình anh (chị) được giao khoán 4480 m2 đất nông nghiệp gồm 13 nhân khẩu (là 4 gia đình anh em anh (chị)), mỗi nhân khẩu là 350 m2.

Như vậy, gia đình anh của anh (chị) cũng được một phần diện tích đất trên tổng số 4480m2 đất đó. Do anh (chị) không nói rõ gia đình anh của anh (chị) có bao nhiêu người nên phần diện tích đất của anh của anh (chị) được tính bằng số nhân khẩu trong gia đình anh của anh (chị) nhân với diện tích 350 m2. Khi anh bạn trở về thì phần đất đó vẫn thuộc gia đình anh của anh (chị).

Anh (chị) đã canh tác đất được 20 năm, năm 2005, cha mẹ anh (chị) đã làm giấy tờ sang tên đất cho anh (chị), như vậy, phần diện tích đất đó đương nhiên thuộc quyền sử dụng của anh (chị).

Do anh (chị) không nói rõ cha anh (chị) có tài sản là quyền sử dụng đất hay không, nên chia làm 2 trường hợp.

Thứ nhất, nếu cha anh (chị) có tài sản là quyền sử dụng đất thì khi cha anh (chị) mất đi, anh (chị) và các anh em anh (chị) sẽ được hưởng phần thừa kế được chia theo pháp luật hoặc theo di chúc (nếu có), anh (chị) có thể tham khảo vấn đề này tại chương XXIII và chương XXIV Bộ luật dân sự 2005 để xác định phần thừa kế. Quyền lợi anh (chị) được hưởng sẽ bao gồm 350m2 đất ( do anh (chị) chỉ có một mình) mà anh (chị) được chia theo nhân khẩu ban đầu mà bố mẹ anh (chị) đã sang tên cho anh (chị) và một phần đất chia thừa kế theo hàng thứ nhất từ phần đất của cha anh (chị).

Thứ hai, nếu cha anh (chị) không có tài sản là quyền sử dụng đất thì không phát sinh chia thừa kế trong trường hợp này, quyền lợi anh (chị) được hưởng vẫn là quyền sử dụng đất 350 m2 mà bố mẹ đã sang tên cho anh (chị). Việc anh anh (chị) về đòi chia tài sản thì anh anh (chị) được hưởng phần đất đã được giao năm 1993 được tính theo nhân khẩu của gia đình anh của anh (chị).