iệc cầm giữ tài sản chỉ phát sinh hiệu lực (nghĩa vu thanh toán) đối với bên sở hữu tài sản bị cầm giữ, chứ không phát sinh hiệu lực và không có mốì quan hệ với người nhận thế chấp.
Cầm giữ tài sản là việc bên có quyền (bên cầm giữ) đang nắm giữ hợp pháp tài sản là đối tượng của hợp đồng song vụ được chiếm giữ tài sản trong trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.
Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Thứ nhất, quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 về cầm giữ tài sản
Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: "Cầm giữ tài sản là việc bên có quyền (sau đây gọi là bên cầm giữ) đang nắm giữ hợp pháp tài sản là đối tượng của hợp đồng song vụ được chiếm giữ tài sản trong trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ".(Điều 346)
Cầm giữ tài sản là một cơ chế pháp lý để bảo vệ bên có quyển được thanh toán trong các hợp đồng mà hai bên đều có nghĩa vụ cầm giữ tài sản là một biện pháp bảo đảm nghĩa vụ dân sự và đã được quy định tại hai Bộ luật Dân sự năm 1995 và 2005.Vì trước đây, biện pháp này không được coi là một biện pháp bảo đảm, nên không được đưa vào mục giao dịch bảo đảm, mà được quy định trong mục thực hiện hợp đồng dân sự.
Bộ luật dân sự năm 2015, ngoài việc quy định cầm giữ tài sản trong mục “bảo đảm thực hiện nghĩa vụ”, cũng vẫn có một điều về “cầm giữ tài sản trong hợp đồng song vụ” ở mục “Hợp đồng”. Đó là quy định, trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình thì bên có quyền xác lập quyển cầm giữ tài sản đôì với tài sản của bên có nghĩa vụ theo quy định về cầm giữ tài sản.
Cầm giữ tài sản chỉ là một biện pháp bảo đảm nghĩa vụ dân sự, mà không phải là một giao dịch bảo đảm trong quan hệ cầm giữ tài sản, các bên không có thỏa thuận về việc bên sở hữu tài sản bảo đảm dùng tài sản để bảo đảm nghĩa vụ dân sự. Cầm giữ tài sản phát sinh từ thồi điểm đến hạn thực hiện nghĩa vụ mà bên có nghĩa vu không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ
Vì vậy, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định, tài sản bảo đảm phải thuộc quyền sở hữu của bên bảo đảm, trừ trường hợp cầm giữ tài sản.
Thứ hai, quyền của bên cầm giữ tài sản
Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: "1- Yêu cầu bên có nghĩa vụ phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng song vụ;2- Yêu cầu bên có nghĩa vụ phải thanh toán chi phí cần thiết cho việc bảo quản, giữ gìn tài sản cầm giữ; 3. Được khai thác tài sản cầm giữ để thu hoa lợi, lợi tức nếu được bên có nghĩa vụ đồng ý.Giá trị của việc khai thác tài sản cầm giữ được bù trừ vào giá trị nghĩa vụ của bên có nghĩa vụ". (Điều 348)
Bên cầm giữ có quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng song vụ; yêu cầu bên có nghĩa vụ phải thanh toán chi phí cần thiết cho việc bảo quản, giữ gìn tài sản cầm giữ; được khai thác tài sản cầm giữ để thu hoa lợi, lợi tức nếu được bên có nghĩa vụ đồng ý. Giá trị của việc khai thác tài sản cầm giữ được bù trừ vào giá trị nghĩa vụ của bên có nghĩa vụ.
Cầm giữ tài sản phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba kể từ thời điểm bên cầm giữ chiếm giữ tài sản. Như vậy, nếu tài sản cầm giữ đang là tài sản thế chấp đã được đăng ký thế chấp, thì hiệu lực đốỉ kháng đôì với biện pháp cầm giữ phát sinh sau, tức là bên cầm giữ có quyền ưu tiên sau bên thế chấp.
Thứ ba, nghĩa vụ của bên cầm giữ tài sản
Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:"1- Giữ gìn, bảo quản tài sản cầm giữ.2- Không được thay đổi tình trạng của tài sản cầm giữ.3- Không được chuyển giao, sử dụng tài sản cầm giữ nếu không có sự đồng ý của bên có nghĩa vụ.4- Giao lại tài sản cầm giữ khi nghĩa vụ đã được thực hiện.5- Bồi thường thiệt hại nếu làm mất hoặc hư hỏng tài sản cầm giữ".
Việc cầm giữ tài sản chỉ phát sinh hiệu lực (nghĩa vu thanh toán) đối với bên sở hữu tài sản bị cầm giữ, chứ không phát sinh hiệu lực và không có mốì quan hệ với người nhận thế chấp. Bên cầm giữ có các nghĩa vụ: giữ gìn, bảo quản tài sản cầm giữ; không được thay đổi tình trạng của tài sản cầm giữ; không được chuyển giao, sử dụng tài sản cầm giữ nếu không có sự đồng ý của bên có nghĩa vụ; giao lại tài sản cầm giữ khi nghĩa vụ đã được thực hiện; bồi thường thiệt hại nếu làm mất hoặc hư hỏng tài sản cầm giữ .
Bộ luật Dân sự năm 2015 không quy định bên cầm giữ có quyền ưu tiên thanh toán, mà chỉ có quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ, trong đó có nghĩa vụ thanh toán, phát sinh từ hợp đồng song vụ. Tuy nhiên, vì bên cầm giữ lại có quyền cầm giữ, có quyền không giao tài sản cho bên nhận thế chấp hoặc bất kỳ bên nào khác cho đến khi được thanh toán đầy đủ khoản nỢ phát sinh, gồm cả chi phí cần thiết cho việc bảo quản, giữ gìn tài sản cầm giữ, nên thành ra trở thành có quyền ưu tiên cao nhất trên thực tế, kể cả trưòng hợp việc cầm giữ diễn ra sau thời điểm đăng ký thế chấp.
Tham khảo: Sách 9 biện pháp đảm bảo nghĩa vụ hợp đồng, tác giả: Luật sư Trương Thanh Đức (trọng tài VIAC), nhà xuất bản: Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, năm 2017
Luật gia Nguyễn Thị Hoài Thương - Phòng tư vấn doanh nghiệp của Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn 1900 6198, tổng hợp.
Khuyến nghị:
- Bài viết nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, E-mail: [email protected], [email protected]
Bình luận