Tại sao phải thực hiện thủ tục công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản? Để thực hiện thủ tục này cần những tài liệu/văn bản gì?
Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản là việc cần thiết để nhằm cơ sở, căn cứ thực hiện các thủ tục đăng ký thay đổi, xác lập quyền sở hữu của những người thừa kế đối với phần di sản được hưởng.
Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Khi nào phải công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản?
Các quy định về phân chia di sản thừa kế được ghi nhận trong Phần thứ tư, Chương XXIV của Bộ luật Dân sự năm 2015, trong đó có Phân chia di sản theo di chúc (Điều 659) và phân chia di sản theo pháp luật (Điều 660).
Phân chia di sản trong trường hợp có di chúc: việc phân chia này được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc, nếu di chúc không thể hiện nội dung về tỷ lệ phân chia di sản, các bên có thể thỏa thuận về vấn đề này – Điều 659 BLDS quy định như sau: “1- Việc phân chia di sản được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc; nếu di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác”.
Phân chia di sản trong trường hợp không có di chúc: những người có quyền thừa kế có thể thỏa thuận phân chia di sản bằng hiện vật hoặc định giá hiện vật để phân chia – Điều 660 BLDS quy định: "2- Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia".
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản cần được công chứng khi di sản được phân chia là tài sản phải đăng ký quyền sử dụng, quyền sở hữu. Luật Công chứng quy định như sau:
"Điều 57. Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản
1. Những người thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc mà trong di chúc không xác định rõ phần di sản được hưởng của từng người thì có quyền yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản.
Trong văn bản thỏa thuận phân chia di sản, người được hưởng di sản có thể tặng cho toàn bộ hoặc một phần di sản mà mình được hưởng cho người thừa kế khác.
2. Trường hợp di sản là quyền sử dụng đất hoặc tài sản pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu thì trong hồ sơ yêu cầu công chứng phải có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản đó.
Trường hợp thừa kế theo pháp luật, thì trong hồ sơ yêu cầu công chứng phải có giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người được hưởng di sản theo quy định của pháp luật về thừa kế. Trường hợp thừa kế theo di chúc, trong hồ sơ yêu cầu công chứng phải có bản sao di chúc.
3. Công chứng viên phải kiểm tra để xác định người để lại di sản đúng là người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản và những người yêu cầu công chứng đúng là người được hưởng di sản; nếu thấy chưa rõ hoặc có căn cứ cho rằng việc để lại di sản và hưởng di sản là không đúng pháp luật thì từ chối yêu cầu công chứng hoặc theo đề nghị của người yêu cầu công chứng, công chứng viên tiến hành xác minh hoặc yêu cầu giám định.
Tổ chức hành nghề công chứng có trách nhiệm niêm yết việc thụ lý công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản trước khi thực hiện việc công chứng.
4. Văn bản thỏa thuận phân chia di sản đã được công chứng là một trong các căn cứ để cơ quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký việc chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản cho người được hưởng di sản".
Như vậy, việc Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản là rất cần thiết, là căn cứ để hoàn thiện hồ sơ đăng ký thay đổi thông tin người sử dụng bất động sản, người sở hữu tài sản.
Thành phần hồ sơ yêu cầu công nhận văn bản thỏa thuận phân chia di sản gồm những gì?
Thông thường, hồ sơ yêu cầu công nhận văn bản thỏa thuận phân chia di sản bao gồm:
1- Văn bản yêu cầu công chứng - theo mẫu;
2- Dự thảo Văn bản thoả thuận phân chia di sản;
3- Bản sao giấy tờ tuỳ thân của những người thừa kế;
4- Bản sao giấy tờ liên quan đến việc công chứng Văn bản thoả thuận phân chia di sản; hoặc bản photo, có kèm bản gốc để đối chiếu;
Trường hợp di sản là quyền sử dụng đất hoặc tài sản pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu thì người yêu cầu công chứng cần xuất trình thêm Giấy tờ để chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản đó.
Đối với trường hợp thừa kế theo pháp luật người yêu cầu công chứng còn phải xuất trình giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người được hưởng di sản theo quy định của pháp luật về thừa kế.
Đối với trường hợp thừa kế theo di chúc người yêu cầu công chứng còn phải xuất trình bản di chúc.
Người yêu cầu công chứng và người làm chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản phải ký và điểm chỉ trong văn bản công chứng, trước mặt công chứng viên.
Trong một số những trường hợp nhất định, việc điểm chỉ có thể được thay thế cho việc ký khi người yêu cầu công chứng không ký được do khuyết tật hoặc không biết ký, không biết viết.
Việc công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản trong trường hợp có người khuyết tật có một số lưu ý nhất định mà công chứng viên cần lưu ý như: công chứng viên phải đọc lại cho người yêu cầu công chứng không có khả năng tự đọc được văn bản công chứng...
Khuyến nghị:
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected], [email protected].
Bình luận