Tư vấn về thừa kế quyền sử dụng đất có di chúc

- Nếu bố tôi không chấp nhận làm theo di chúc của ông nội tôi thì theo luật thừa kế bố tôi phải làm như thế nào để nhận lại phần đất hợp pháp của mình;

- Ông tôi là người có công với cách mạng, đang hưởng lương hưu hàng tháng, thời gian hoạt động cách mạng sau năm 1945 ( ông tôi sinh năm 1935), khi ông mất bố tôi đứng lên lo liệu hậu sự, vậy bố tôi phải cung cấp các giấy tờ gì để được nhận tiền tử tuất và thời gian nhận tiền tử tuất là bao nhiêu ngày kể từ ngày mất? (Vũ Hải - Quảng Ninh)

Luật gia Nguyễn Văn Nam - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:

Thứ nhất, về quyền thừa kế của bố bạn. Như bạn đã trình bày, mảnh đất đã được cấp sổ đỏ là do ông bà nội bạn gây dựng, theo quy định của pháp luật đây được coi là tài sản chung của hai ông bà. Do đó, ông nội bạn không có quyền quyết định đối với toàn bộ mảnh đất đó.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 66 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì:

"2. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế."

Theo đó, nếu hai ông bà không có thỏa thuận về chế độ tài sản khi còn sống thì tài sản chung sẽ được chia đôi để thực hiện chia thừa kế.Vìông nội bạnđãthể hiện ý chí muốn để lại mảnh đất hiện tại cho bà vợ kế thôngqua di chúc nên bố bạn chỉ có thể yêu cầu chia di sản đối với phần tài sản của bà nội bạn, tức quyền sử dụng đối với 1/2 diện tích mảnh đất hiện tại. Vì bà nội bạn chết không để lại di chúc, do đó phần di sản của bà nội bạn sẽ được chia theo quy định về thừa kế theo pháp luật, cụ thể:

Điều 676 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định:

"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".

Với thông tin bạn cung cấp,hàng thừa kế thứ nhất đối với phần di sản của bà nội bạn bao gồm: ông nội bạn, bố bạn,chị gái của bố bạn.Mỗi người được hưởng phần di sản bằng nhau. Giả sử khi bà nội bạn mất, hàng thừa kế thứ nhất không còn ai nữa thìbố bạn sẽ được thừa kế phần tài sản bằng1/6 tổng giá trị tài sản chung của ông bà.

Như vậy, bố bạn sẽ vẫn được nhận phầnthừa kế đối với mảnh đất đó nếuyêu cầuchia di sản đối với phần di sản của bà nội bạn.

Về phần di sản của ông nội bạn. Về nguyên tắc, ông nội bạn viếtdi chúc để lại tài sảncho ai thì người đó sẽ được hưởng. Tuy nhiên pháp luật dân sự hiện hành lại có quy định về những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc như sau:

"Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật, nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó, trừ khi họ là những người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 642 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 643 của Bộ luật này:

1. Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

2. Con đã thành niên mà không có khả năng lao động".

Như vậy,trong trường hợp bố bạn là người không có khả năng lao động thì sẽ được hưởng phần tài sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật đối với phần di sản của ông nội bạn.

Thứ hai, về thủ tục nhận tiền tử tuất. Bạn không nói rõ ông bạn thuôc nhóm người nào trong số cácnhóm người có công với cách mạng như: Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng Lao động;Thương binh, người hưởng chính sách như thương binh;Bệnh binh;Người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học, màmỗi nhóm người thìcó chế độ ưu đãi riêng và thủ tục riêng, bạn có thể tham khảo các chế độ đối với từng nhóm người có công với cách mạng tại Pháp lệnh26/2005/PL-UBTVQH11 (được sửa đổi bổ sung tại) và trình tự thủ tục để được hưởng chế độ ưu đãi tạiThông tư 05/2013/TT-BLĐTBXH.

Khuyến nghị:

1. Để có tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198.
2. Nội dung tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
3. Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.