Tư vấn tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất?

Hỏi: Ông bà tôi mất từ lâu rồi. Hồi đó vẫn chưa có sổ đỏ. Ông bà mất sớm, không có di chúc, các con chưa trưởng thành. Ông bà tôi có hai người con trai, bác cả đi bộ đội, lấy vợ và hiện đang sống ở Hà Nội, bố mẹ tôi hiện đang ở trên mảnh đất mà ông bà lúc trước để lại.Sau này có đợt làm sổ đỏ bố tôi ra xãyêu cầu chia đôi cho bác cả nhưng xã không chấp nhận, bố mẹ tôi vì không gọi được cho bác vìhồi đó thông tin liên lạc chưa phát triển nên nhắn hàng xóm cũng không thấy bác về. Xã đã làm sổ đỏ cho bố mẹ tôi toàn bộ phấn đất trên và trừ đất cấy ruộng đưa vào trong nhà vì đất rộng. Tính đến nay đã 30 năm. Giờ bác cả quay về đòi quyền thừa kế đất ông bà bố mẹ tôi đông ý cắt cho bác 1/3 số đất đang ở. Nhưng bác không đồng ý đòi một nửa làm đơn ra xã đòi giải quyết. Xin hỏi bác có thể đòi được không? (Thanh Hương - Ninh Bình)

>>> Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Luật gia Nguyễn Văn Nam - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:

Trường hợp của bạn khi ông bà bạn mất thì căn cứ điều 633 khoản 1 Bộ luật dân sự 2005 thì"Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết".

Ðiều 645 Bộ luật Dân sự quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế như sau:

“Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là ba năm, kể từ thời điểm mở thừa kế”.

Như vậy, sau thời hạn 30năm kể từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm ông bà bạn mất), bác bạnkhông còn quyền khởi kiện thừa kế yêu cầu chia di sản.

Tuy nhiên, theo quy địnhtại nghị quyết 02/2014/NQ-HĐTPquy định về trường hợp không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế như sau:

"2.4. Không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế

a. Trường hợp trong thời hạn mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết thúc thời hạn mười năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và yêu cầu Toà án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, mà áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết và cần phân biệt như sau:

a.1. Trường hợp có di chúc mà các đồng thừa kế không có tranh chấp và thoả thuận việc chia tài sản sẽ được thực hiện theo di chúc khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo di chúc.

a.2. Trường hợp không có di chúc mà các đồng thừa kế thảo thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo thoả thuận của họ.

a.3. Trường hợp không có di chúc và các đồng thừa kế không có thoả thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung."

Như vậy xảy ra các trường hợp:

- Thứ nhất: Nếu các đồng thừa kế gửi đơn khởi kiện đến tòa án mà nội dung khởi kiện là khởi kiện về thừa kế (như chia di sản thừa kế, xác định quyền thừa kế…) thì Tòa án sẽ trả lại đơn khởi kiện do đã hết thời hiệu khởi kiện.

- Thứ hai: Nếu các đồng thừa kế gửi đơn khởi kiện đến tòa án nhưng nội dung khởi kiện là yêu cầu giải quyết việc chia tài sản chung của các đồng thừa kế thì tòa án sẽ thụ lý đơn; trong trường hợp này, tòa án sẽ áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết.