Trường hợp người chết không để lại di chúc, di sản thừa kế được chia theo pháp luật, hàng thừa kế được xác định theo Điều 676 Bộ luật Dân sự năm 2005
Hỏi: Ông bà tôi mất đi để lại một mảnh đất và không để lại di chúc. Ông bà có 4 người con là Bác trai, Bác gái 1, Bác gái 2 và mẹ tôi. Hiện giờ cũng đã mất hết.Bác trai có 1 con trai đã đi vào Nam hơn 30 năm nay chưa về quê Bác gái 1 có 1 con gái Bác gái 2 không có con Mẹ tôi có 2 con ( tôi và 1 em) Bác gái 2 ở lại trên mảnh đất do ông bà để lại. Tôi sống cùng bác học tập và lớn lên đi bộ đội. Mảnh đất cũng bị chiếm mất1 phần, gia đình không có người bác lại không có con nên 10 năm sau khi tôi đi bộ đội thì bác gái lên đơn vị xin phép để tôi về sống cùng để chăm sóc bác lúc tuối già và thờ cúng tổ tiên, trông coi mồ mả và giữ gìn đất đai không bị xâm chiếm Chị con bác gái 1 cũng mất hơn 1 năm nay. Trước khi mất không ai nói gì về chuyện đất cát thừa kế và di chúc. Không ai nói gì hay thực hiện nộp thuế nghĩa vụ với nhà nước Hiện nay các con chị về đòi chia đất đai và bảo là chị có để lại di chúc. Trong lúc bác gái 2 còn sống tôi cũng đã được nghe kể về chuyện bác gái 1 đã được ông bà chia cho 1 mảnh vườn nhưng gia đình bác bị quy là địa chủ nên đã bị thu. Hiện giờ cũng lâu năm nên những người làm chứng cũng mất hết. Vậy xin hỏi luật sư di chúc để lại có hợp pháp không, hiện giờ những ai là người thừa kế hợp pháp, tài sản sẽ được chia như thế nào Trong đợt xã làm sổ đỏ cho các hộ thì tôi cũng đã được cấp sổ đỏ 400m2/2000m2 của mảnh đất đó vậy nếu phải chia tài sản thì 400m2 đó có bị tách ra chia đều không? (Thanh Ngọc - Nam Định)
Luật gia Nguyễn Văn Nam - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:
Thứ nhất, về di chúc của chị - con bác gái 1 có hợp pháp hay không?
Để có thể xác minh di chúc có hợp pháp hay không, trước hết, cần xác minh có tồn tại bản di chúc này không. Để xác minh, bạn có thể yêu cầu họ đưa ra bản di chúc này. Tuy nhiên, di chúc có thể tồn tại dưới hai dạng mà bạn cần lưu ý để xác minh vì bạn nói không đầy đủ các thông tin nên chúng tôi xin được tư vấn như sau:
Theo quy định tại Điều649 BLDS năm 2005 về hình thức của di chúc:
"Di chúc phải được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.
Người thuộc dân tộc thiểu số có quyền lập di chúc bằng chữ viết hoặc tiếng nói của dân tộc mình"
Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2005 về di chúc miệng:
"1. Trong trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa do bệnh tật hoặc các nguyên nhân khác mà không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.
2. Sau ba tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ".
Điều 652Bộ luật dân sự năm 2005 vềdi chúc hợp pháp:
"1. Di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép;
b) Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.
2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ýchí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực".
Như vậy, bạn có thể yêu cầu cháu của bác gái một đưa bản di chúc ra, nếu không thì sẽ coi như không có di chúc, bạn có thể lưu ý về di chúc miệng: di chúc này phải được thể hiện trước mặt ít nhất hai người làm chứng và những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ýchí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực"
Thứ hai, chia di sản của ông bà bạn khi mất có để lại
Di sản ông bà bạn để lại là một mảnh đất. Vì ông bà bạn không để lại di chúc nên di sản này sẽ được chia theo pháp luật. Bạn có nói trong đợt xã làm sổ đỏ cho các hộ thì bạncũng đã được cấp sổ đỏ 400m2/2000m2 của mảnh đất đó vì thế phần diện tích đất này thuộc sở hữu của bạn. Di sản thừa kế còn lại là mảnh đất với diện tích là 1600m2được chia như sau:
Theo quy định tại Điều 676 BLDS năm 2005:
"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".
Như vậy, hàng thừa kế đầu tiên là bác trai, bác gái 1, bác gái 2, mẹ bạn đã mất vì thế di sản sẽ được chia đều cho hàng thừa kế thứ hai gồm: con trai của bác trai, con gái của bác gái 1, bạn và em của bạn. Mỗi người sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau là 400m2.
Còn đối với cháu của bác gái một, vì mẹ đã mất nên phần di sản của mẹ bạn này sẽ thuộc về bạn này theo hàng thừa kế thứ nhất
Kết luận:con trai của bác trai, cháugái của bác gái 1, bạn và em của bạn mỗi người được hưởng diện tích đất là 400m2. Còn bạn sẽ được tổng công là 400m2 + 400m2 ( đã được cấp sổ đỏ trước đó) là 800m2
Khuyến nghị:
- Để có tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198.
- Nội dung tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
- Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.
Bình luận