Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế
Hỏi: Ông nội tôi có viết di chúc để lại cho anh tôi thừa hưởng tất cả tài sản để lại và có ghi rõ là chỉ giữ gìn để cúng ông bà chứ không được bán.Di chúc được xã đóng dấu ký xác nhận. Nhưng lúc ông tôi còn sống khoản hơn một năm thì anh tôi không còn sống chung với ông và cùng vợ đi sống riêng . trong khoản thời gian này thì ông tôi có làm di chúc cho người cô út nhưng di chúc này không được xã đóng dấu ký xác nhận. Từ đó ,cho đến nay ông tôi đã chết hơn 25năm rồi. Và từ lúc ông chết đến nay thì nhà cô chăm sóc và cúng ông bà (nhà thờ).nay xã yêu cầu làm giấy đất thì anh tôi đem di chúc ra để làm thì cô không đồng ý vì vợ chồng anh tôi không tròn trách nhiệm .và trước khi chết ông tôi có giao lại cho cô tôi bằng miệng, hiện giờ còn tranh chấp và cô tôi thì nói chia ra mỗi người một phần đất ruộng còn nhà và đất ở thì không chia để làm nhà thờ nhưnganh tôi thì không đồng ý. Tôi xin hỏi là di chúc của cả hai còn hiệu lực không và nhờ luật sư tư vấn dùm thêm cách phân chia ,ai đúng và làm như thế nào để hợp tình hợp lý? (Thành Triểu - Hải Dương)
Luật gia Nguyễn Thành Đạt - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:
Theo quy định tại điều 652 và 651 bộ luật dân sự quy định về di chúc như sau:
"1. Di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép;
b) Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.
2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực".
Điều651 Bộ luật dân sự năm 2005 về di chúc miệng như sau:
"1. Trong trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa do bệnh tật hoặc các nguyên nhân khác mà không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.
2. Sau ba tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị huỷ bỏ".
Căn cứ vào hai điểu trên cho thấy di chúc ông bạn để lại chô anh trai bạn đã được công chứng chứng thực và ông bạn lập trong thời gian minh mẫn không có điều gì trái pháp luật nên được coi là di chúc hợp pháp ,với di chúc của cô bạnđược lập sau di chúc của anh bạnnhưng lại được thể hiện bằng miệng nên nếu đó là những lới nới thể hiện ý chí cuối cùng của ông bạn trước mặt ít nhất 2 người làm chứng thìngay sau đóđó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực thì mới được coi là di chúc hợp pháp và phát sinh hiệu lực .Trong trường hợp này di chúc của anh bạn là di chúc hợp pháp.
Theo điểu 645 bộ luật dân sư quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế như sau:
"Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là ba năm, kể từ thời điểm mở thừa kế".
Theo thông tin bạn cung cấp thì ông bạn đến nay đã mất được 25 năm đã quá thời hiệu khỏi kiệnmới phát sinh tranh chấp thừa kếnên dù di chúc của anh bạn có hợp pháp thì bây giờ cũng không phát sinh hiệu lực nữa .Tuy nhiên, cũng theo quy định tại nghị quyết Số: 02/2004/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự,thừa kế quy định thì ;
"2.4. Không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế
a) Trường hợp trong thời hạn mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết thúc thời hạn mười năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và yêu cầu Toà án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, mà áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết và cần phân biệt như sau:
a.1. Trường hợp có di chúc mà các đồng thừa kế không có tranh chấp và thoả thuận việc chia tài sản sẽ được thực hiện theo di chúc khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo di chúc.
a.2. Trường hợp không có di chúc mà các đồng thừa kế thảo thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo thoả thuận của họ.
a.3. Trường hợp không có di chúc và các đồng thừa kế không có thoả thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung.
b) Trường hợp người chết để lại di sản cho các thừa kế nhưng các thừa kế không trực tiếp quản lý, sử dụng mà di sản đó đang do người khác chiếm hữu bất hợp pháp hoặc thuê, mượn, quản lý theo uỷ quyền... thì các thừa kế có quyền khởi kiện người khác đó để đòi lại di sản".
Như vậy với trường hợp của bạn khi có tranh chấp thì di chúc đã hết hiệu lực nhưng nếu hai bên đồng ý thực hiện theo di chúc ôngbạn để lại thì sẽ chia theo di chúc của anh bạnnhưng trong trường hợp hai bên không thỏa thuận được và khôngđồng ý với sự thỏathuận đó,khi khởi kiện đưa ra cơ quan có thẩm quyền thì tài sản đó sẽ trở thành tài sản chung của các đồng thừa kế và được chia đều cho mọi người theo hàng thừa kế quy định của pháp luật.
Khuyến nghị:
- Để có tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198.
- Nội dung tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
- Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.
Bình luận