Pháp luật quy định miễn trách nhiệm hình sự đối với trường hợp mất năng lực trách nhiệm hình sự, khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội.
Trường hợp trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội đã tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm
Miễn trách nhiệm hình sự và miễn hình phạt là hai chế định thể hiện rõ bản chất nhân đạo của pháp luật nước ta.
Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự, nếu khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do chuyển biến của tình hình mà hành vi phạm tội hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.